Το να νιώθει κάποιος ανησυχία σε κάποιες κοινωνικές περιστάσεις όπως κάποιο ραντεβού ή μία παρουσίαση μπροστά σε πολύ κόσμο είναι ως ένα βαθμό φυσιολογικό και αναμενόμενο. Αλλά στην διαταραχή κοινωνικού άγχους ή φοβίας οι καθημερινές συναναστροφές προκαλούν αυξημένο άγχος, φόβο, ανησυχία και ντροπή. Η διαταραχή κοινωνικού άγχους χαρακτηρίζεται ως μια χρόνια κατάσταση η οποία όμως ανταποκρίνεται τόσο στην ψυχοθεραπεία, τη φαρμακοθεραπεία με καλύτερα αποτελέσματα από το συνδυασμό αυτών.

Τα συμπτώματα του κοινωνικού άγχους επηρεάζουν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του ατόμου επηρεάζοντας το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα και προκαλώντας ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως εφίδρωση, μούδιασμα, ταχυκαρδία, συχνοουρία, τρέμουλο, μυϊκούς πόνους, ναυτία, γαστρεντερικά και αναπνευστικά προβλήματα. Ένα άτομο με κοινωνικό άγχος εκδηλώνει αυξημένο φόβο στη συναναστροφή με άγνωστους ανθρώπους και καταστάσεις όπου η επίδοση μπορεί να κριθεί όπως μια παρουσίαση. Συνήθως η ανησυχία οφείλεται σε μια ενδεχόμενη αναποδιά που θα κάνει το άτομο να νιώσει ντροπή ή ότι θα ρεζιλευτεί. Το άγχος επίσης προκαλείται με την ιδέα ότι οι άλλοι θα καταλάβουν ότι το άτομο νιώθει ανησυχία ή ταραχή. Το κοινωνικό άγχος πρέπει να προκαλεί έντονη δυσλειτουργία στις καθημερινές δραστηριότητες, την εργασία και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Το άτομο αποφεύγει να μιλάει στους άλλους και αποφεύγει καταστάσεις που προϋποθέτουν έκθεση. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν τη δυσκολία βλεμματικής επαφής αλλά και έκφρασης.

Τα άτομα με κοινωνικό άγχος ζουν με μία μόνιμη ανησυχία που τους εγκλωβίζει σε ένα φαύλο κύκλο αποφυγών με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να επιδεινώνονται και να συντηρούνται. Αν αποφεύγετε καθημερινές δραστηριότητες με το φόβο ότι μπορεί να σας προκαλέσουν πανικό, ανησυχία ή ότι μπορεί να ρεζιλευτείτε τότε ίσως θα ήταν καλό να μιλήσετε σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Κάποια συναισθήματα ντροπής ή το νιώθει κάποιος άβολα δεν είναι απαραίτητα συμπτώματα κοινωνικού άγχους ιδιαίτερα στα παιδιά. Το πόσο άνετα νιώθει κάποιος σε κοινωνικές περιστάσεις διαφέρει από τον έναν στον άλλο ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου και τις εμπειρίες του καθενός. Κάποια άτομα είναι από τη φύση τους πιο εσωστρεφή και ντροπαλά ενώ άλλα νιώθουν πολύ άνετα με κόσμο κι όταν βρίσκονται εκτεθειμένα σε οποιαδήποτε κοινωνική περίσταση.

Τα άτομα με κοινωνικό άγχος αντιμετωπίζουν καθημερινές καταστάσεις με ιδιαίτερη δυσκολία. Μερικές από αυτές περιλαμβάνουν τη χρήση μιας δημόσιας τουαλέτας, συναναστροφή με αγνώστους, το να υπογράψει ή να συντάξει ένα κείμενο σε δημόσιο χώρο, να έχει βλεμματική επαφή, να μπει σε ένα χώρο όπου υπάρχει ήδη κόσμος είτε όρθιος είτε καθισμένος, το να παραγγείλει φαγητό ή ποτό σε ένα εστιατόριο, το να συστήνεται σε άγνωστα άτομα όπως επίσης και το να ξεκινάει μια συζήτηση και να κάνει μια αλλαγή σε ένα μαγαζί.

Τα αίτια του κοινωνικού άγχους είναι πολυσύνθετα. Μπορεί να οφείλεται εν μέρει σε κάποια χαρακτηριστικά που κληρονομούνται είτε γενετικά είτε μέσω της μάθησης μιας συμπεριφοράς. Επιπρόσθετα, φυσικά χημικά συστατικά του εγκεφάλου μπορεί να διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στο κοινωνικό άγχος. Ένα από αυτά είναι η σεροτονίνη ένας νευροδιαβιβαστής που συμμετέχει στη ρύθμιση της διάθεσης και των συναισθημάτων. Παρόμοια, η δομή του εγκεφάλου και ιδιαίτερα ένα τμήμα αυτού γνωστό και ως αμυγδαλή μπορεί να παίζει ρόλο στο κοινωνικό άγχος εφόσον η υπερδιέγερση αυτής μπορεί να αυξάνει την απάντηση στο φόβο και να προκαλεί άγχος σε κοινωνικές καταστάσεις. Τέλος κάποιες αρνητικές εμπειρίες ιδιαίτερα σε παιδιά που έχουν υποστεί απόρριψη, κοροϊδία, εξευτελισμό και ντροπή μπορεί να είναι πιο επιρρεπή σε διαταραχή κοινωνικού άγχους. Παράλληλα, άλλα αρνητικά γεγονότα όπως οικογενειακές διαμάχες ή σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να σχετίζονται με κοινωνικό άγχος.

Η θεραπεία της διαταραχής του κοινωνικού άγχους γίνεται είτε φαρμακευτικά είτε ψυχοθεραπευτικά. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ο συνδυασμός φαρμακοθεραπείας και ψυχοθεραπείας έχει καλύτερα και πιο άμεσα αποτελέσματα.

Η Γνωστική Συμπεριφορική θεραπεία (ΓΣΘ) είναι μιας βραχείας διάρκειας ψυχοθεραπεία που περιλαμβάνει την τροποποίηση των δυσλειτουργικών σκέψεων και συμπεριφορών που οδηγούν σε δυσάρεστα συναισθήματα.

Μια από τις βασικές τεχνικές της ΓΣΘ για το κοινωνικό άγχος είναι η θεραπεία έκθεσης σε καταστάσεις που προκαλούν φόβο και ανησυχία. Το άτομο αντιμετωπίζει ιεραρχικά τις καταστάσεις που του προκαλούν άγχος αρχίζοντας από αυτό που του προκαλεί λιγότερο άγχος. Παράλληλα καταγράφει τις σχετικές με την κατάσταση σκέψεις, τις συμπεριφορές αποφυγής και τα συναισθήματα που του προκαλεί σε ένα ημερολόγιο. Σταδιακά το άτομο μαθαίνει δεξιότητες προκειμένου να αντιμετωπίζει καλύτερα τις κοινωνικές καταστάσεις που του προκαλούν άγχος και να μην τις αποφεύγει. Άλλες τεχνικές περιλαμβάνουν το παίξιμο ρόλων και την πρακτική εξάσκηση σε διάφορες περιστάσεις για να έχει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και τεχνικές χαλάρωσης.

Κάποια άτομα μπορεί να επωφεληθούν και από φαρμακευτική αγωγή. Ένας ψυχίατρος μπορεί να σας χορηγήσει το κατάλληλο φάρμακο όπως αντικαταθλιπτικό ή αγχολυτικό αναλόγως την περίπτωση.

Μην εγκαταλείψετε την θεραπεία αν τα αποτελέσματα δεν φανούν άμεσα για παράδειγμα στον πρώτο μήνα και μην επαναπαυτείτε αν νιώσετε καλύτερα γρηγορότερα από ότι περιμένατε. Είναι σημαντικό να παρατηρήσετε τις εξάρσεις και τις υφέσεις της διαταραχής όπως επίσης και να καταγράφετε τις υποτροπές που πιθανόν μπορεί να εμφανιστούν.