Web
Analytics
Προβλήματα Θυμού και Τρόποι Διαχείρισης - Ο Δρόμος για την Θεραπεία

Προβλήματα Θυμού και Τρόποι Διαχείρισης

Τι είναι ο θυμός και γιατί θυμώνουμε;

Ο θυμός είναι ένα από τα πολλά συναισθήματα που νιώθουμε όλοι οι άνθρωποι. Όπως νιώθουμε χαρά, θλίψη, απογοήτευση, φόβο έτσι νιώθουμε και θυμό. Συνεπώς ο θυμός είναι ένα πανανθρώπινο και φυσιολογικό συναίσθημα, το οποίο μπορούμε να το νιώσουμε από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Είναι στην ουσία, η συναισθηματική μας αντίδραση σε διάφορα ερεθίσματα που έχει ως βασικό σκοπό την «πάλη» και την «υπεράσπιση» του εαυτού, καθώς το ερέθισμα που μας προκαλεί το θυμό το έχουμε αντιληφθεί ως επιθετικό και «εχθρικό». Κάθε άνθρωπος θυμώνει για διαφορετικούς λόγους. Μπορεί να θυμώνουμε με τους άλλους, με τις καταστάσεις (το αφεντικό μας, το σύντροφό μας, τον φίλο μας, τους γονείς μας, την κυβέρνηση και πολλά άλλα) αλλά και ακόμα με τον ίδιο μας τον εαυτό. Το ερέθισμα που μας προκαλεί το θυμό μπορεί να είναι εξωτερικό ή ακόμα και εσωτερικό όπως κάποια αρνητική σκέψη (π.χ. «δεν μπορεί να μου μιλάει αυτός έτσι»).

Πως ξεσπάμε;

Η διαδικασία που μας οδηγεί στο να νιώσουμε θυμό είναι ίδια σε όλους τους ανθρώπους. Ο τρόπος που εκφράζουμε το θυμό είναι αυτό που ποικίλει ανάμεσα στους ανθρώπους αλλά και στις περιστάσεις. Πάντα υπάρχει ένα ερέθισμα που μας πυροδοτεί να κάνουμε σκέψεις. Το πώς θα ερμηνεύσουμε εμείς του ερέθισμα αυτό αποτελεί και τον καθοριστικό παράγοντα για το αν θα νιώσουμε θυμό ή όχι. Οι συχνότερες σκέψεις που μας οδηγούν σε εκρήξεις οργής είναι:

  • Αυτό είναι άδικο.
  • Με αδικεί.
  • Δεν έχει το δικαίωμα.

Αυτές οι σκέψεις καθορίζουν την επόμενή μας κίνηση, δηλαδή τον τρόπο που θα εκφράσουμε το θυμό μας. Το ξέσπασμα του θυμού ποικίλει. Μπορεί να εκφραστεί με μία ήπια αντίδραση ως και με ένα ξέσπασμα που ξεφεύγει από τον έλεγχο. Σε όλες όμως τις περιπτώσεις εκφράζεται μέσα από μία «επιθετική» συμπεριφορά στην οποία συμμετέχει τόσο το σώμα όσο και η σκέψη και τα συναισθήματά μας. Ο θυμός μας μπορεί να μην εκφραστεί και να καταπιεστεί. Άλλες φορές μπορεί να εκφραστεί έμμεσα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις ο θυμός μας μπορεί να εκφραστεί με ένα ξέσπασμα. Συνήθως το συναίσθημα του θυμού συνοδεύεται και αισθήσεις όπως:

  • Αύξηση των παλμών.
  • Διαστολή της κόρης των οφθαλμών.
  • Αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
  • Αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος.
  • Αύξηση του ρυθμού αναπνοής.

Αυτές οι αντιδράσεις κλιμακώνουν τα αισθήματα θυμού και πυροδοτούν περαιτέρω αρνητικές σκέψεις και έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος θυμού που όλο και εντείνεται. Αυτός ο φαύλος κύκλος μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές που βγαίνουν εκτός ελέγχου. Το άτομο μπορεί να φωνάζει, να βρίζει, να χτυπάει αντικείμενα ή να γίνει επιθετικό προς τα άτομα με τα οποία εκείνη τη στιγμή συνομιλεί. Πολλές φορές οι άνθρωποι που έχουν εκρήξεις οργής αναφέρουν ότι λένε και κάνουν πράγματα για τα οποία αργότερα νιώθουν ντροπή και ότι τη στιγμή της έκρηξης βιώνουν μία θόλωση όπου νιώθουν ότι δεν έχουν έλεγχο των αντιδράσεών τους.

Η υγιής πλευρά του θυμού

Καθώς ο θυμός είναι πανανθρώπινο συναίσθημα δεν μπορεί παρά να είναι και φυσιολογικό όταν κατευθύνεται προς το σωστό ερέθισμα, όταν προασπίζει τον εαυτό και όταν εκδηλώνεται σε τέτοιο βαθμό και συχνότητα ώστε να μην αποτελεί εμπόδιο στις διαπροσωπικές σχέσεις του ατόμου. Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν διαφορετικούς τρόπους κάθε φορά για να εκφράσουν το θυμό τους άλλωστε σίγουρα δεν μπορούμε να ξεσπάμε για οτιδήποτε μας συμβεί και σε οποιαδήποτε περίσταση. Ο τρόπος που θα επιλέξει κανείς να εκφραστεί, εξαρτάται κατά πολύ από τον τρόπο που θα αξιολογήσει τις συνθήκες, και το ερέθισμα που τον θυμώνει. Έτσι άλλες φορές μπορεί να το εκφράσει άμεσα, ενώ άλλες να καταπιέσει τα συναισθήματά του ή ακόμα και να προσπαθήσει να ηρεμήσει. Πάντως ο θυμός αποτελεί ένα σημαντικό τρόπο εκτόνωσης και διοχέτευσης της πίεσης που νιώθουμε. Αν δεν εκφράζαμε το θυμό μας θα ήμασταν σαν μία χύτρα ταχύτητος που δεν μπορεί να απελευθερώσει τον ατμό της. Τι θα γίνονταν στη συνέχεια; Θα έσκαγε το καπάκι!!!

Η δυσλειτουργική πλευρά του θυμού

Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις ο θυμός γίνεται το κυρίαρχο συναίσθημα στη ζωή του ανθρώπου, δεν μπορεί να το ελέγξει και αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις στις σχέσεις τους με τους άλλους (σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο). Συχνά, δεν το αντιλαμβάνεται το ίδιο το άτομο που παρουσιάζει τις εκρήξεις οργής αλλά το περιβάλλον του. Άλλες φορές μπορεί και το ίδιο το άτομο να αντιλαμβάνεται ότι όταν θυμώνει είναι εκτός ελέγχου, ή ακόμα και να φοβάται να θυμώσει γιατί δεν έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του για το πόσο ακραία θα αντιδράσει.
Επιπλέον όταν ο θυμός καταλαμβάνει τόσο μεγάλο μέρος της καθημερινότητας μπορεί να είναι επιβλαβής όχι μόνο στις διαπροσωπικές σχέσεις όσο και στον ίδιο τον οργανισμό του ατόμου αν λάβει κανείς υπ' όψιν τα έντονα σωματικά συμπτώματα που συνοδεύουν τα ξεσπάσματα οργής.

Ακόμα και στην αντίθετη περίπτωση όπου ένα άτομο καταπιέζει συστηματικά το θυμό μπορεί να υπάρχουν εξίσου βλαπτικά αποτελέσματα. Η συστηματική καταπίεση του θυμού οδηγεί σε μία παθητικο-επιθετική στάση όπου εκφράζεται μέσα από κυνισμό και επικριτικότητα, από συνεχή κακή διάθεση, ακόμα και μέσα από ψυχοσωματικά συμπτώματα αλλά και «γκρίνια» κ.τ.λ.. Σε αυτή την περίπτωση ο θυμός διοχετεύεται έμμεσα σε όλες τις άλλες καταστάσεις εκτός από αυτές που πυροδοτούν τα συναισθήματα θυμού.
Σε κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις, ο θυμός λειτουργεί τοξικά τόσο στον οργανισμό του ανθρώπου όσο και στις διαπροσωπικές του σχέσεις. Αυτές οι περιπτώσεις θεωρούνται παθολογικές και μπορεί να αποτελούν την έκφραση άλλων προβλημάτων όπως υπερβολικό άγχος, κατάθλιψη, περιπλεγμένο πένθος, έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων, συναισθήματα ανεπάρκειας κ.α.

Διαχείριση - Αντιμετώπιση

Είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε πως εκφράζουμε το θυμό μας. Τον καταπιέζουμε, τον εκφράζουμε, τον μεταθέτουμε σε άλλα αντικείμενα και καταστάσεις; Προσοχή, αυτό δεν σημαίνει πως αν έχουμε συναισθήματα θυμού είναι δυσλειτουργικό, το αντίθετο είναι σημαντικό να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας αλλά είναι και εξίσου σημαντικό να τα επικοινωνούμε με τέτοιο τρόπο ώστε και να προασπίζουμε τον εαυτό μας όσο και να μην προσβάλλουμε την προσωπικότητα των γύρω μας. Με αυτόν τον τρόπο η έκφραση του θυμού αποτελεί μέρος μίας υγιούς επικοινωνίας στις κοινωνικές μας αλληλεπιδράσεις και προάγει την επίλυση των διαπροσωπικών μας προβλημάτων.
Μπορούμε να έχουμε στο νου μας κάποιες βασικές δεξιότητες επικοινωνίας τις οποίες μπορεί ήδη να τις χρησιμοποιούμε ασυνείδητα. Η καλή επικοινωνία βοηθάει την επίλυση του προβλήματος και μπορεί να προλάβει τις ανεξέλεγκτες εκρήξεις οργής. Κάποιες από αυτές είναι:

- Κάντε μία παύση και αναρωτηθείτε κάθε φορά τι είναι αυτό που σας θυμώνει.
- Σκεφτείτε τι θέλετε να πείτε και με ποιον τρόπο.
- Προσπαθήστε να το εκφράσετε:

  • Μην διστάσετε να εκφράσετε τα συναισθήματά σας.
  • Αποφύγετε να χαρακτηρίσετε τους άλλους.

- Αποφύγετε να βγάζετε αυθαίρετα συμπεράσματα:

  • Κάντε διευκρινιστικές ερωτήσεις.
  • Ακούστε προσεκτικά τον άλλον πριν απαντήσετε.

Ψυχοθεραπεία

Αν υποψιάζεστε ότι έχει προβλήματα ελέγχου θυμού (είτε καταπίεσης των συναισθημάτων του θυμού είτε δυσκολίας ελέγχου των εκρήξεων οργής) μία εκτίμηση από κάποιο ειδικό ψυχικής υγείας θα μπορούσε να σας βοηθήσει ώστε να διευκρινιστεί αν όντως υπάρχουν προβλήματα και αν χρειάζεστε υποστήριξη στη διαχείρισή τους. Η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες που στοχεύει στη διαχείριση του θυμού, αξιολογεί τον τρόπο που ερμηνεύουμε τον κόσμο, εντοπίζει τις δυσλειτουργικές πεποιθήσεις και τις συνθήκες που πυροδοτούν τις εκρήξεις θυμού  και  προσπαθεί να εγκαταστήσει ένα νέο πιο λειτουργικό τρόπο σκέψης, μέσα από τη διαδικασία της γνωσιακής αναδόμησης. Παράλληλα αναζητούνται εναλλακτικοί τρόποι αντίδρασης στις πιεστικές καταστάσεις.  Η ατομική αυτή ψυχοθεραπεία έχει στόχο να αντιμετωπίσει το άτομο αυτά τα συναισθήματα θυμού και να μην δρα παρορμητικά, να είναι δηλαδή ικανό να σταματήσει και να «αναλύσει»- να σκεφτεί για το θυμό του χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα εξαληφθεί ο θυμός, γιατί κάτι τέτοιο δεν θα ήταν σωστό αλλά θα αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύει το άτομο τις καταστάσεις και ο τρόπος που αντιδρά σε αυτές. Βασικό στοιχείο της ψυχοθεραπείας είναι η εκπαίδευση στη  διεκδικητική συμπεριφορά . Αυτό γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι που παρουσιάζουν προβλήματα ελέγχου θυμού χρειάζεται να γίνουν περισσότερο διεκδικητικοί και λιγότερο επιθετικοί (ή παθητικο-επιθετικοί). Άλλα βασικά στοιχεία της θεραπείας είναι η εκπαίδευση σε δεξιότητες επικοινωνίας και τεχνικές χαλάρωσης όπως και σε δεξιότητες επίλυσης προβλήματος.

Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(1 Ψήφος)

Κολύμβηση

Video

O Δρόμος για την Θεραπεία αποτελεί το site στον χώρο της υγείας, που απευθύνεται σε ασθενείς, ενημερώνοντάς τους για θέματα κλασικής ιατρικής αλλά και εναλλακτικών θεραπειών.

Η ιστοσελίδα περιέχει πληροφορίες και άρθρα, με σκοπό την ενημέρωση και μόνο. Στην περίπτωση που θέλετε να εφαρμόσετε μία θεραπεία που αναγράφεται στο dromostherapeia.gr, επιβάλλεται να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Η πληροφόρηση που δίνεται εδώ δεν είναι, δεν μπορεί και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σαν βάση για διάγνωση ή επιλογή θεραπείας.
Ο dromostherapeia.gr δεν φέρει καμία ευθύνη για τυχόν λάθη ή παραλείψεις ή οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει που να έχει σχέση με υλικό που περιλαμβάνεται σ’ αυτήν.