Μια ματιά στον κόσμο ενός «δυσλεκτικού»
Αποφάσισα να γράψω αυτό το συγκεκριμένο κείμενο όπως ακριβώς «συμβαίνει» μέσα μου, στο μυαλό ενός «δυσλεκτικού» ατόμου, χωρίς να προσπαθήσω αυτή τη φορά να συμμορφωθώ στους κανόνες διαμόρφωσης ενός δομημένου – αναλυτικά και μεθοδικά – λόγου, αλλά να εκφράσω ελεύθερα αυτά που αισθάνομαι και βλέπω, μέσα από τη δική μου διαφορετική «όραση».
Η ανάλυση, η κατηγοριοποίηση, η σταδιακή και κλιμακωτή ανάπτυξη – κορύφωση, είναι «αφύσικες» λειτουργίες του τρόπου αντίληψης του εγκεφάλου μου (όπως και πολλές άλλες λειτουργίες). Είμαι σε θέση να αντιλαμβάνομαι ταυτόχρονα το όλον (την «τελική» ολοκληρωμένη εικόνα – λύση) χωρίς να χρειάζομαι τις ενδιάμεσες λεπτομέρειες που θα μου «αποδείκνυαν» λογικά ότι αυτό που λέει η διαίσθηση μου ΕΙΝΑΙ εφικτό και πραγματικό. Ο γραμμικός χρόνος δεν υπάρχει ως έννοια μέσα μου. Το εδώ και τώρα αποκτά νόημα ανάλογα με το πλαίσιο που εγώ καθορίζω ως ουσία κάθε φορά. Παρόλα αυτά, έχω μάθει να προσαρμόζομαι και να λειτουργώ στο γραμμικό χρόνο όταν το θεωρώ σκόπιμο και αναγκαίο ώστε να μπορώ να είμαι αποτελεσματική σε αυτά που έχω επιλέξει να υλοποιώ και να εκφράζω.
Ο όρος «δυσλεξία» είναι ένας ορισμός που χαρακτηρίζει το σύστημα που τον έχει εφεύρει και όχι εμένα. Τον δανείζομαι με μόνο σκοπό να απευθυνθώ στους ανθρώπους που βιώνουν τη «δυσλεξία». Αναφέρονται πολλά «συμπτώματα» της δυσλεξίας, τα οποία το σύστημα αδυνατεί να συνθέσει και να συνδέσει σε ένα βαθύτερο ολιστικό νόημα. Σίγουρα αναφέρεται σε δυσλειτουργία («δυς»), πρόβλημα, μειονέκτημα, αδυναμία, όσο προσεκτικά (και με «λιγότερο» οδυνηρούς όρους) και αν ντύνεται η περιγραφή του. Αναφέρεται πρωτίστως ως «μαθησιακό πρόβλημα», κάτι που είναι εντελώς αναληθές - αλλά βολικό αφού πάνω σε αυτό το συμπέρασμα στήθηκε ένα ολόκληρο σύστημα "αντιμετώπισης της δυσλεξίας", με αμύθητα κέρδη, το οποίο εμείς στηρίζουμε μέσα από το φόβο και την άγνοιά μας. Δεν είναι «μαθησιακό πρόβλημα» των «δυσλεκτικών» αλλά πρόβλημα δυσλειτουργίας ενός εκπαιδευτικού συστήματος που δεν προσφέρει ουσιαστική μάθηση σε ΚΑΝΕΝΑ παιδί, και δεν στηρίζει όποιον το αμφισβητεί με οποιονδήποτε τρόπο.
Η αλήθεια είναι ότι η «δυσλεξία» είναι ένας εντελώς διαφορετικός τρόπος λειτουργίας (όχι δυσλειτουργίας) του εγκεφάλου, άγνωστος ουσιαστικά, που επηρεάζει όλους τους τομείς της ζωής ενός ατόμου. Σίγουρα δεν είναι «πρόβλημα», εκτός αν θέλετε να ορίζετε «πρόβλημα» ό,τι δεν κατανοείτε και δεν είστε πρόθυμοι να γνωρίσετε. Ο κόσμος των «δυσλεκτικών» είναι ένας διαφορετικός κόσμος στον οποίο πολύ λίγοι έχουν καταφέρει να διεισδύσουν πραγματικά, να τον κατανοήσουν, πόσο μάλλον να «ειδικευτούν» σε αυτόν. Τα «δυσλεκτικά» άτομα είναι απρόβλεπτα, «ασταθή» και φαινομενικά «ανίκανα» να πειθαρχήσουν σε κανόνες και συστήματα συμβατικής σκέψης. Είναι άτομα έξυπνα (η εξυπνάδα δεν μετριέται με το IQ), με ανεπτυγμένη την πλάγια σκέψη, διορατικά, εφευρετικά, ευαίσθητα στις ενέργειες γύρω τους. Ο κόσμος τους είναι εντελώς διαφορετικός από τον κόσμο των «φυσιολογικών», τον οποίο είναι αδύνατον να γνωρίσει κανείς, κοιτάζοντάς τον απ' έξω ή από απέναντι. Έτσι, εξακολουθεί να παραμένει μυστήριος, κρυφός, ξένος και άρα «προβληματικός».
Μόνο το ψέμα χρειάζεται υπεράσπιση, δημιουργεί πολέμους και βλέπει εχθρούς. Αν αυτό το «φυσιολογικό» σύστημα σκέψης και δράσης που υποστηρίζουμε άξιζε πραγματικά και ήταν ουσιαστικό, σίγουρα δεν θα ομαδοποιούσε, ούτε θα περιθωριοποιούσε τους ανθρώπους, σίγουρα δεν θα προκαλούσε τόσο πόνο και δυστυχία, σίγουρα δεν θα είχε την όψη που έχει σήμερα.
Οι «δυσλεκτικοί» (όπως και οι αυτιστικοί, οι άνθρωποι με σύνδρομο Aspeger, ΔΕΠΥ και άλλα «σύνδρομα») είναι άνθρωποι που έχουν κυρίαρχο το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου τους. Οι έρευνες και οι απόψεις που έχουμε για αυτό το τμήμα του εγκεφάλου, βρίσκονται ακόμα σε νηπιακό στάδιο, σε όλους τους τομείς της επιστήμης. Οι λειτουργίες του αριστερού ημισφαιρίου έχουν αντίθετα διερευνηθεί, χαρτογραφηθεί, από όλους τους τομείς και τις ειδικότητες, από τη θέαση της δικής τους οπτικής. Εντελώς απομονωμένα και αποξενωμένα, η κάθε ειδικότητα και τομέας, αναπτύσσει τις δικές του θεωρίες, προσπαθώντας να δει το όλον από την περιορισμένη αντίληψή του, πράγμα αδύνατον.
Το αριστερό ημισφαίριο έχει προγραμματιστεί από τον αρχικό προγραμματιστή του, το Εγώ, και όλο το σύστημα προγραμματισμού βασίζεται στην αρχή του διαχωρισμού. Από κει και έπειτα, στη συνέχεια, αυτό-στηρίζεται, αυτό-αναπτύσσεται και αυτό-βελτιώνεται, για να στηρίξει την αρχική αρχή: διαίρει και βασίλευε. Το δεξί ημισφαίριο έχει (εσκεμμένα) υποτιμηθεί και έχει παραμείνει στην αφάνεια. Επιπλέον, αδυνατούμε (με αυτές τις τακτικές) να διερευνούμε και να γνωρίζουμε τη σχέση και τη σύνδεση εγκεφάλου – νου – συνειδητότητας.
Ειδικός με την έννοια που δίνει στη λέξη η σύγχρονη κοινωνία δεν είμαι (αμφιβάλλω αν είναι κανείς), για αυτό και θα μιλήσω με όρους απλούς, περισσότερο βιωματικούς και πρακτικούς. Η ουσία δεν είναι να αποδείξουμε επιστημονικά τι φταίει, ποιος ευθύνεται, να βάλουμε ταμπέλες ή να ορίσουμε σχετικούς νόμους που μας προσφέρουν την ψευδαίσθηση της ασφάλειάς μας. Η ουσία είναι να κατανοήσουμε πραγματικά, να αποδεχτούμε τη μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου, να αξιοποιήσουμε τις απεριόριστες δυνατότητες που έχει ο νους, αλλά δεν χρησιμοποιούμε ακόμα. Μέσα από την πορεία και την εμπειρία μου λοιπόν, ως «δυσλεκτική» η ίδια, ως μητέρα «δυσλεκτικού» παιδιού και ως δασκάλα σε αυτούς τους ταλαιπωρημένους τομείς της εκπαίδευσης (της «ειδικής» αγωγής), θεωρώ ότι οι γνώσεις μου είναι πραγματικές, ουσιαστικές και πρακτικές, όχι θεωρητικές. Αν και εξακολουθώ να μαθαίνω καθημερινά (κυριολεκτικά και συγκεκριμένα), μπορώ εν τούτοις να πάρω τη θέση του «ειδικού» όσον αφορά τον κόσμο μου, που μόνο εγώ γνωρίζω.
Τα δυο ημισφαίρια, οι δυο μας εαυτοί, έχουν ο καθένας, εντελώς διαφορετικές προσωπικότητες, τρόπο λειτουργίας, διαδικασία σκέψης, ανάγκες και επιθυμίες. Είναι σαν να υπάρχουν δυο άνθρωποι σε ένα σώμα. Αγνοούμε την ύπαρξη του ενός και πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε το άλλο. Αυτή η ημιμάθεια – αλλά και ο φόβος για αυτό που διαισθανόμαστε, αλλά δεν εντοπίζουμε μέσα μας – μας οδηγεί σε μια συνεχή εσωτερική διαμάχη, η οποία εκδηλώνεται αναπόφευκτα και εξωτερικά: στις σχέσεις μας, στις πράξεις μας, στον κόσμο μας.
Το αριστερό ημισφαίριο (η προσωπικότητα «κάνω»), είναι υπεύθυνο για την ανάλυση, τη λογική γραμμική σκέψη, την επεξεργασία πληροφοριών, την οργάνωση, τη μεθοδολογία, τους σχεδιασμούς, την υλοποίηση. Λειτουργεί τη λεκτική, γραμμική σκέψη. Βασίζεται στη μνήμη που του δίνει πληροφορίες τις οποίες χρειάζεται για να είναι αποτελεσματικό στο εδώ και τώρα.
Το δεξί ημισφαίριο (η προσωπικότητα «είμαι»), είναι υπεύθυνο για το όραμα, το νόημα της ζωής. Αντιλαμβάνεται σφαιρικά, συνθετικά, και χρησιμοποιεί τις αισθήσεις για τη συλλογή πληροφοριών, καθώς και τη διαίσθηση για να ορίσει το πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται. Λειτουργεί με βάση τις εικόνες και το συναίσθημα (εικονική – βιωματική σκέψη), χρησιμοποιεί τη δημιουργική φαντασία για να πλάθει το καινούργιο. Κινείται με ρυθμό (ξέρει πότε πρέπει να περιμένει, να αφουγκράζεται), έξω από το γραμμικό χρόνο, αφού όλα όσα έχουν νόημα είναι τώρα και είναι διαχρονικά παράλληλα. Βλέπει προκλήσεις εξερεύνησης. Αντιλαμβάνεται λύσεις μέσα από άπειρες επιλογές.
Το δεξί ημισφαίριο συλλαμβάνει την ιδέα και χρειάζεται το αριστερό ημισφαίριο (χωρίς τον υφιστάμενο προγραμματισμό του) που θα την υλοποιήσει στη συνέχεια. Το δεξί χωρίς τη νόηση (λογική) του αριστερού, είναι σαν ένα παιδί χωρίς κατεύθυνση. Ο προγραμματισμός του Εγώ, έχει ορίσει λανθασμένους ρόλους στην κάθε πλευρά του εαυτού μας, κρατώντας μας σε άγνοια αλλά και διαχωρισμένους σε στρατόπεδα.
Γεννιόμαστε όλοι μόνο με το δεξί ημισφαίριο ανεπτυγμένο. Γνωρίζουμε πολύ καλά ποιοι είμαστε και αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητά μας μέσα από τις αισθήσεις μας. Έχουμε πλήρη επαφή με τη διαίσθησή μας, παίρνοντας μέσα από αυτήν όλη την ενέργεια των συναισθημάτων που υπάρχουν μέσα μας και γύρω μας. Τα μικρά παιδιά γνωρίζουν πολύ περισσότερα από όσο πιστεύουν οι ενήλικες, έστω και αν δεν μπορούν να τα εκφράσουν λογικά και λεκτικά.
Η ανάπτυξη του αριστερού ημισφαιρίου γίνεται πολύ αργότερα – γύρω στα δυόμιση με τρία - με καθοριστικούς επηρεασμούς των εκπαιδευμένων ενηλίκων και της περιοριστικής κοινωνίας, που είναι ανέτοιμη να σεβαστεί και να κατανοήσει τη ζωή. Έτσι, πολύ σύντομα, φτιάχνουμε μικρά ανθρωπάκια καθ' ομοίωσή μας, το ίδιο ανικανοποίητα, το ίδιο χαμένα και φοβισμένα. Σύντομα τα παιδιά ξεχνάνε ποια και τι πραγματικά είναι και σπαταλούν τη ζωή τους, όπως εμείς, ψάχνοντας για αυτό που έχουμε «χάσει», αλλά δεν βρίσκεται πουθενά έξω από μας.
Βάσει του προγραμματισμού αυτού του νου, έχουμε οικοδομήσει εξίσου καταστροφικά συστήματα σε όλους τους τομείς: η Δύση αντιπροσωπεύει το αριστερό, επιθετικό και επιβλητικό ημισφαίριο, η Ανατολή το δεξί παθητικό και μοιρολατρικό, εξ' ίσου περιοριστικό σύστημα ύπαρξης. Η ίδια παρανόηση και αμηχανία ανάμεσα στα δυο φύλα (αρσενικό και θηλυκό) που αδυνατούν να συνυπάρξουν αρμονικά και συμπληρωματικά.
Η αμφισβήτηση του προγραμματισμού του νου μας, θα αμφισβητούσε και θα απειλούσε καθολικά την εξουσία και την επιβολή του Εγώ, το σύστημα που υποστηρίζει τη φιλοδοξία, το κέρδος, την έλλειψη, την αδικία, το φόβο... αλλά το θεωρούμε «φυσιολογικό» και άρα αδιαμφισβήτητο γεγονός.
Το σύστημα της λογικής ανάλυσης και επιχειρηματολογίας που υποτιμά το συναίσθημα, σκέφτεται γραμμικά και φοβικά, έχει γίνει τρόπος ζωής και το θεωρούμε ως τη μόνη δυνατή κατάσταση ύπαρξης. Το τρέφουμε καθημερινά με την άρνησή μας να μετακινηθούμε, να αμφισβητήσουμε, να ξεβολευτούμε. Πλέον βέβαια αυτό αποδεικνύεται όλο και πιο δύσκολο, καθώς θα πρέπει να χάσουμε τις ψευδαισθήσεις της ασφάλειάς μας για να ανοίξουμε τα μάτια μας και να δούμε την αλήθεια της άγνοιάς μας και τη γύμνια της κενής ζωής μας.
Και όχι, δεν είναι όλα αυτά άσχετα με τη «δυσλεξία»... απλά έχει αυτός ο νους την ικανότητα να βλέπει σφαιρικά και συνθετικά, αυτά που ο «πολιτισμός» που έχουμε φτιάξει, θέλει ξεχωριστά και άσχετα...
Είναι τόσο βολικό να λέμε ότι παλιά δεν γνώριζαν τι είναι η «δυσλεξία» (ούτε τώρα γνωρίζει κανείς, απλά τώρα έχουμε κολλήσει ταμπέλες για να νομίζουμε ότι γνωρίζουμε) και για αυτό «δε γνωρίζαμε τα προβλήματα των παιδιών αυτών». Η αλήθεια πονάει λίγο περισσότερο.
Ας πάρουμε το θέμα του γραπτού λόγου, όπου εντοπίζονται τα περισσότερα προβλήματα των «δυσλεκτικών»: Τα «άψυχα» και «ανούσια» σύμβολα που λέγονται γράμματα έχουν (εσκεμμένα) αποσυνδεθεί από την αρχική ενέργεια του κάθε συμβόλου. Την αγνοούμε όμως! Οι λέξεις έχουν (εσκεμμένα) αποκοπεί από τις πραγματικές τους έννοιες, τις ρίζες τους, το νου των Ανθρώπων που τις δημιούργησε. Αγνοούμε όμως! Αποκοπήκαμε εμείς οι «σύγχρονοι Έλληνες» από τη σοφία και τη μουσικότητα της γλώσσας μας . Συμβάλαμε – όλοι μας – στη λήθη της βαθύτερης ουσίας μας, κυνηγώντας τάσεις εκπολιτισμένου μιμητισμού, ψάχνοντας τη χαμένη αξία μας. «Απλοποιήσαμε» τη γραμματική σε ανούσιους μηχανικούς κανόνες, αφαιρέσαμε τους τόνους για να χαθεί η σύνδεση του νοήματος. Καταργήσαμε τα Αρχαία από τη διδακτέα ύλη των μικρότερων τάξεων, που είναι η βάση και η ψυχή της σοφίας του έθνους μας. Τα παιδιά μας θεωρούν πλέον τα Αρχαία, μια «ξένη, νεκρή γλώσσα που δεν τους χρειάζεται» και ο μόνος τρόπος που έχουμε για να τα αναγκάζουμε να συμμορφώνονται, είναι να τα έχουμε να κυνηγούν ανούσιους βαθμούς που θεωρούμε ότι «αντιπροσωπεύουν την αξία τους».
Εμείς από την άλλη, πιστεύουμε πως γνωρίζουμε ποιοι είμαστε (κούνια που μας κούναγε) αποστηθίζοντας μηχανικά γεγονότα της ιστορίας μας (υποκειμενικά πάντα γραμμένη), ενώ θάψαμε για πάντα το αληθινό πνεύμα των Ανθρώπων που ποτέ δεν εκτιμήσαμε ούτε καταλάβαμε στην ουσία. Ήταν πλέον εύκολο να γίνουμε υποταγμένα, καταναλωτικά, συμβιβασμένα όντα που δεν σκέφτονται μόνα τους (αν και τους επιτρέπει να νομίζουν ότι το κάνουν), δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη της πραγματικότητάς τους, εξακολουθώντας να ζουν ανούσια και επιφανειακά.
Όχι, η λύση δεν βρίσκεται στην κατηγορία και στην αντιπαράθεση. Ποτέ η αντιπαράθεση ανθρώπων δεν λύνει προβλήματα, μόνο δημιουργεί περισσότερα. Η αντιπαράθεση ιδεών δημιουργεί εναλλακτικές και συνθέτει πιθανότητες, αλλά ποτέ δεν μάθαμε να ξεχωρίζουμε (πραγματικά) τα δυο. Για να αναλάβουμε (επιτέλους) την ευθύνη μας, χρειάζεται να αναγνωρίσουμε την πραγματικότητα όπως ακριβώς είναι και να σταματήσουμε επιτέλους τον εύκολο στρουθοκαμηλισμό, που ορίζει θύματα και θύτες αντί ανθρώπους ελεύθερους με πρωτοβουλίες. Όλα αντιστρέφονται, όλα τα λάθη διορθώνονται, αν είμαστε πρόθυμοι, ο καθένας πρώτα για τον εαυτό του, να δει, να ξεβολευτεί και να πάψει να στηρίζει ψεύτικες εξουσίες.
Η ειρωνεία, είναι ότι στο σημείο που βρισκόμαστε συλλογικά αυτή τη στιγμή, χρειαζόμαστε το ελεύθερο και ασυμβίβαστο πνεύμα των «δυσλεκτικών» (και όλων των ανθρώπων που λειτουργούν το δεξί τους ημισφαίριο) για την αισιοδοξία τους, τη φαντασία τους, την ικανότητά τους να εστιάζονται στη λύση, να βλέπουν εναλλακτικές και να έχουν όραμα. Ο κόσμος για αυτούς δεν είναι ασπρόμαυρος, μουντός και μονοδιάστατος. Είναι πολύχρωμος, ζωντανός, με άπειρες δυνατότητες που αντιλαμβάνεται μόνο η σκέψη έξω από τα όρια. Χρειαζόμαστε επίσης τις πρακτικές λειτουργίες του αριστερού ημισφαιρίου, οι οποίες είναι αναγκαίες, για να γίνουν πράξη όλα όσα το δεξί ημισφαίριο συλλαμβάνει. Απαραίτητη προϋπόθεση για ένα καινούργιο κόσμο είναι να καθαιρέσουμε τον πρωταρχικό προγραμματιστή, το Εγώ, από την εξουσία που του έχουμε παραχωρήσει οικειοθελώς. Χρειάζεται να θυμηθούμε την α-λήθεια (μη λήθη) για το ποιοι πραγματικά είμαστε, να εξερευνήσουμε τις άπειρες δυνατότητες του νου μας και να δημιουργήσουμε, όλοι μαζί, τον κόσμο που πραγματικά ονειρευόμαστε.
Αυτό που χρειάζεται είναι η πρόθεση να εγκαταλείψουμε τις παγιωμένες θέσεις μας, να τολμήσουμε να ξεβολευτούμε από την άνεση της άγνοιάς μας. Η πρώτη πράξη κατεδάφισης (των προγραμματισμών και των απόψεών μας) είναι και η δυσκολότερη. Χρειάζεται αρετή και τόλμη η ελευθερία (από τα δεσμά του νου). Ξεκινήστε από το ίδιο σας το σπίτι, ξεκινήστε από τα παιδιά σας. Σας έχουν δοθεί ως δώρα, προκαλώντας το ξύπνημα και τη μετακίνηση σας.
Μη θέλετε να τα αλλάξετε γιατί δεν ξέρετε αν αυτό που έχετε να τους προσφέρετε αξίζει περισσότερο από αυτό που εκείνα προσπαθούν να σας μεταδώσουν. Γνωρίστε τον εαυτό σας μέσα από αυτά. Να είστε πρόθυμοι να μπείτε στον κόσμο τους. Κατεβείτε από το βάθρο σας και πλησιάστε τα. Δεν κινδυνεύετε, μην παίζετε παιχνίδια εξουσίας, επειδή φοβάστε. Μη δέχεστε κανένα «ειδικό» ή σύστημα πάνω από το ένστικτο και τη δική σας εσωτερική καθοδήγηση και γνώση. Μάθετε το παιδί σας, αλλά να είστε πρόθυμοι και προετοιμασμένοι να μάθετε πρώτα τον εαυτό σας. Αν έχετε κενά μέσα σας, το παιδί σας το ξέρει, έστω και αν δεν μπορεί να σας το πει.
Εξηγήστε του (με λόγια αλλά κυρίως με πράξεις γιατί αν διαφέρουν τα δυο, οι πράξεις γίνονται η αλήθεια σας) γιατί πρέπει να πειθαρχήσει και να ενταχθεί σε ένα σύστημα που συνεχίζει να αναπαράγει τους πολέμους του (σε όλους τους τομείς και τα επίπεδα), που είναι κατά βάση κενό και ανούσιο, παρόλη την επιφανειακή, υλική ανάπτυξή του. Δεν το πείθετε αν δεν είστε ευτυχισμένοι, αν δεν ζείτε αρμονικά. Δεν μιλάτε στην ψυχή του αν δεν έχετε βρει το σκοπό της ζωής σας, αν δεν ακολουθείτε τα όνειρα σας. Δεν του δείχνετε, αν είστε ανικανοποίητοι και αν δεν είστε ελεύθεροι από τις παρορμήσεις των κατώτερων ενστίκτων σας. Δεν του δίνετε ουσιαστικά, αν δεν έχετε αποδεσμευτεί από τον πόνο του παρελθόντος σας, αλλά και αν προγραμματίζετε φοβικά το μέλλον σας.
Σε ποιο κόσμο επιχειρείτε να το εντάξετε; Απαλλαγείτε από τις έτοιμες απαντήσεις του νου σας. Δεν τα ξέρετε όλα. Να είστε πρόθυμοι να κάνετε ερωτήσεις. Βγείτε από την κριτική και μπείτε στην παρατήρηση. Έτσι καθοδηγείτε πιο αποτελεσματικά. Έτσι δημιουργείτε ώριμους ανθρώπους, ελεύθερους να στηρίζονται στην εσωτερική τους κρίση και καθοδήγηση και όχι σε σας. Μην είστε εγωιστές. Δεν θα ζείτε για πάντα. Το αύριο ανήκει στα παιδιά. Σε σας ανήκει το σήμερα. Με κάθε επιλογή της δράσης σας προκαλείτε τις πιθανότητες του αύριο.
Κάθε παιδί έχει ανάγκη να πειραματίζεται, να δοκιμάζει, να αποτυγχάνει, να κάνει λάθη. Έτσι αναπτύσσεται, έτσι μαθαίνει τα όρια του, έτσι ωριμάζει ανακαλύπτοντας τον κόσμο του (εντός και εκτός). Γιατί του αφαιρείτε αυτό το δικαίωμα; Γιατί το φορτίζετε με δικές σας προσδοκίες που δεν εκπληρώσατε; Δεν μπορείτε να ζείτε μέσα από τα παιδιά σας. Πρέπει να έχετε τη δική σας ζωή, ανεξάρτητα από αυτά. Μόνο ένα ελεύθερο παιδί παραμένει ψυχικά υγιή, γίνεται δημιουργικό και εκφράζει τη μοναδικότητά του με σιγουριά και σταθερότητα. Όταν απειλείται, μαζεύεται, και κλείνεται ένα παιδί, τότε θέλει μόνο να αμυνθεί, όχι να μάθει, να προστατευτεί, όχι να εκτεθεί ή να τολμήσει να ψάξει τα όρια του. Κάθε παιδί αν εκτιμηθεί για αυτό που είναι, αν το σέβονται και καθοδηγείται με ηρεμία, σιγουριά και αγάπη (αυτό προϋποθέτει ελεύθερους ανθρώπους) τότε αποκαλύπτει τη μοναδικότητά του και διερευνά, με εμπιστοσύνη τις άπειρες δυνατότητές του, ανοίγοντας τα φτερά του και ακολουθώντας τη δική του πορεία. Και εμείς, οι γεννήτορες ή/και οι δάσκαλοί του, ούτε στα όνειρα μας δεν μπορούμε να φανταστούμε τη μαγευτική αυτή πορεία εξέλιξης.
Μόνο όταν δώσετε πίσω στα παιδιά τον αυτοσεβασμό και την αυτό-εκτίμησή τους, θα σας αποκαλύψουν τον κόσμο τους. Αφαιρέστε τις ταμπέλες και απαρνηθείτε τις υποδείξεις του συστήματος, το οποίο έχετε πειστεί ότι είναι ανώτερο από εσάς. ΕΙΣΤΕ αυτό, το στηρίζετε με τη συμμόρφωσή σας, όταν απαρνιέστε την εσωτερική κρίση και καθοδήγησή σας. Μόνο αν εμπιστευτούν ξανά τον εαυτό τους θα σας δείξουν αυτό που πραγματικά είναι. Και έχουν πολλά πράγματα να σας προσφέρουν, ανακαλύπτοντας οι ίδιοι τον εαυτό τους. Διαφορετικά, θα κρατούν τον κόσμο τους και τις δυνατότητες τους ερμητικά κλειστές, επιτρέποντάς σας να ακολουθήσετε την ξέφρενη κατηφορική πορεία που έχετε επιλέξει (μέχρι στιγμής). Όταν τα παιδιά αυτά αναγνωρίσουν τον πλούτο που κρύβουν μέσα τους, δεν χρειάζονται δεκανίκια. Αναλαμβάνουν την ευθύνη της δικής τους μάθησης, εξέλιξης και ωρίμασης, με τον μοναδικό τρόπο που ξέρουν να το κάνουν. Θα πετάξουν τα ανούσια βιβλία και τις επιφανειακές διδαχές σας, θα βρουν τις πληροφορίες που χρειάζονται, με τον δικό τους τρόπο, θα καλλιεργήσουν τα ταλέντα τους, θα μάθουν από τα λάθη τους (γιατί θα εκτιμούν ότι είναι απαραίτητα). Θα σας αποδείξουν ότι η μάθηση είναι ο σκοπός και όχι το μέσον, ότι τα αντίθετα που εσείς κατατάσσετε είναι όψεις του ενός. Να είστε όμως πρόθυμοι να ξαναγίνετε μαθητές της ζωής, γιατί το έχετε ξεχάσει, ως παιδιά παγιδευμένα σε σώματα ενηλίκων.
Ο παλιός κόσμος γκρεμίζεται, είναι ολοφάνερο πλέον. Πάντα το «γκρέμισμα» γίνεται με θόρυβο, μεγάλη ταραχή, γιατί είναι ξεβόλεμα και αλλαγή. Πάντα συνοδεύεται με το φόβο της απώλειας του οικείου και εύκολου. Αυτό δεν είναι κατ' ανάγκην κακό, είναι απλά ξεβόλεμα από τη συνήθεια της άνεσης στην οποία βυθιστήκαμε χάνοντας τον εαυτό μας. Ο νέος κόσμος που καλούμαστε να δημιουργήσουμε, από τα θεμέλια του, θα αποτελείται από μοναδικούς, αυθεντικούς ανθρώπους που συνυπάρχουν ειρηνικά και αρμονικά, αναγνωρίζοντας την αξία και τη μεγαλοφυΐα όλων, ισότιμα, αναγκαία, για να σχηματιστεί το όλον.
Ας αρχίσουμε ο καθένας από τον εαυτό του. Ας γνωρίσουμε ξανά τα παιδιά (μέσα) μας. Ρωτήστε τα παιδιά σε τι κόσμο θέλουν να ζουν. Δεν έχουμε το δικαίωμα να τον φτιάχνουμε (καταστρέφουμε στην ουσία) χωρίς την άδεια τους. Δεν μας ανήκει τίποτα. Είμαστε περαστικοί. Αυτό που αξίζει, είναι αυτό που αφήνουμε πίσω μας, στο πέρασμα μας ως παρακαταθήκη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν φάρος και σημείο αναφοράς από τις επόμενες γενιές. Ας μην ακολουθούμε πια ανούσιους κανόνες, φοβικές δεσμεύσεις και περιοριστικούς νόμους απλά επειδή έχουμε πιστέψει ότι είμαστε θύματα. Κανείς και τίποτα δεν έχει τη δύναμη να μας εξουσιάζει, εκτός αν το επιτρέψουμε. Ας μη συμπεριφερόμαστε σαν εκλεπτυσμένοι, «πολιτισμένοι» κανίβαλοι, που κατασπαράζουμε καθημερινά τα παιδιά μας. Δεν μπορείτε να τα πείσετε ότι δεν είναι θύματα και ότι δεν αξίζουν τον οίκτο σας αν αυτός είναι ο τρόπος που αντιλαμβάνεστε τον εαυτό σας.
Ίσως μόνο ένας «δυσλεκτικός» θα μπορούσε να τα πει όλα αυτά. Αφαιρέστε την ταμπέλα και δείτε την δυνατότητα της παράλληλης και ταυτόχρονης θέασης: η πραγματικότητα του άσχημου κόσμου που δημιουργούμε ασυνείδητα και ταυτόχρονα η ψευδαίσθηση και το ψέμα του, που προσφέρει την ευκαιρία της διαφορετικής επιλογής... αν το επιλέξουμε. Αλλά πρέπει να βλέπετε ταυτόχρονα ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ, όχι ή το πραγματικό (γιατί βυθίζεστε σε αυτό) ή την ψευδαίσθηση (γιατί τότε είστε «φευγάτοι»). Η σφαιρική αντίληψη τα βλέπει όλα χωρίς να απορρίπτει τίποτα. Η λύση βρίσκεται πέρα από τη θέαση αυτή.
Το εύκολο είναι να τα απορρίψετε όλα αυτά και να προσπεράσετε.
Το βολικό είναι να συμφωνήσετε ή να διαφωνήσετε.
Η πρόκληση είναι να θέλετε να μάθετε, να ρωτήσετε για τα κενά που σας έχω αφήσει στις εικόνες και στις σκέψεις σας, χωρίς προκαθορισμένη θέση, με μόνη επιθυμία να δημιουργήσουμε μέσα από τη σύνθεση και όχι την κατάταξη.
Εναλλακτική Μάθηση
Χριστιάνα Σοφοκλέους
Σύμβουλος Εναλλακτικής Μάθησης