Ψυχοογκολογία: Η ψυχολογική υποστήριξη των καρκινοπαθών
Τι είναι
Τα τελευταία χρόνια εδραιώνεται όλο και περισσότερο η άποψη ότι ο καρκίνος δεν είναι απλώς μια ασθένεια του σώματος, αλλά μια ασθένεια του συνόλου του ανθρώπινου οργανισμού και ως εκ τούτου θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με όσο γίνεται πιο σφαιρικό, ολιστικό τρόπο. Έτσι η ιατρική παρακολούθηση είναι απαραίτητο να συμπληρωθεί με μια προσέγγιση που να επιτρέπει στον ασθενή να κατανοήσει την ειδική σημασία της ασθένειάς του για τον ίδιο του τον εαυτό.
Η Ψυχοογκολογία είναι ένας νέος κλάδος της Ψυχοθεραπείας (ο όρος καθιερώθηκε από τον F. Meerwein στη δεκαετία του '70), που αναπτύχθηκε ειδικά για την ψυχολογική υποστήριξη των καρκινοπαθών. Χρησιμοποιεί στοιχεία της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας και μπορεί να συμβάλει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των βασικών αναγκών και των φόβων που δημιουργούνται λόγω του καρκίνου, καθώς και στην επανένταξη του ασθενούς στη "φυσιολογική" ζωή. Ο πρωταρχικός στόχος της βέβαια είναι η διατήρηση και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Πού μπορεί να βοηθήσει
Η Ψυχοογκολογία ενδείκνυται πάντοτε όταν ο ασθενής δεν είναι σε θέση να επεξεργαστεί εποικοδομητικά με τις δικές του δυνάμεις την ασθένεια και τις συνέπειές της. Στις περιπτώσεις καρκίνου συμβαίνει σχεδόν πάντοτε αυτό και οι καρκινοπαθείς αποφασίζουν μόνοι τους, πολύ γρήγορα, να αναζητήσουν ψυχοθεραπεία. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο ψυχοθεραπευτής να έχει και συγκεκριμένη ειδικότητα και πείρα, ώστε να τους συνοδεύσει με γνώση και ευαισθησία στο δύσκολο μονοπάτι τους.
Στον καρκίνο τα προβλήματα εκτείνονται σε πολλά πεδία. Πρώτο απ' όλα είναι η ίδια η διάγνωση, που πλήττει συνήθως καίρια τον ασθενή και ανατρέπει όλη τη μέχρι τότε ζωή του. Μερικοί γιατροί έχουν ακόμα την τάση να ανακοινώνουν μόνο στους συγγενείς τη διάγνωση και να την κρύβουν από τον ίδιο τον ασθενή. Από την άποψη όμως της Ψυχοογκολογίας αυτή η τακτική αφαιρεί από τον ασθενή τη δυνατότητα να συμβάλει με τις δικές του ψυχικές αυτοθεραπευτικές δυνάμεις στην εποικοδομητική αντιμετώπιση του καρκίνου. Μετά το αρχικό "σοκ της διάγνωσης", η πορεία της ασθένειας, η οποία είναι απρόβλεπτη και φαινομενικά δεν μπορεί να επηρεαστεί από τον πάσχοντα, αποτελεί μια ακόμα ψυχολογική επιβάρυνση.
Πολλές φορές δημιουργούνται έντονες φοβίες, άγχη και συναισθήματα αδιεξόδου, που επιδεινώνονται από την ιατρική θεραπεία (χημειοθεραπείες, ακτινοθεραπεία ή αναπόφευκτος ακρωτηριασμός) και τις συχνά βαριές της παρενέργειες. Σε αυτά προστίθενται και οι προκαταλήψεις και η κοινωνική περιθωριοποίηση στις οποίες είναι εκτεθειμένος ο καρκινοπαθής. Ακόμα και οι οικείοι του βρίσκονται συχνά υπό το κράτος έντονης ψυχικής φόρτισης, με αποτέλεσμα να αισθάνεται ο ασθενής υπεύθυνος για τα συναισθήματά τους, πράγμα που τον επιβαρύνει ακόμα περισσότερο και επηρεάζει μακροπρόθεσμα την αυτοεκτίμηση, άρα και την ποιότητα ζωής του.
Για να μπορέσει ο ασθενής να διατηρήσει την ποιότητα της ζωής του, θα πρέπει να αναθεωρήσει τις προτεραιότητές του, επανεκτιμώντας τι είναι σημαντικό και τι όχι, και να θέσει στόχους ρεαλιστικούς, ώστε να έχει τη δυνατότητα να τους ακολουθήσει παρά την αρρώστια του. Η Ψυχοογκολογία βοηθά πολύ αποτελεσματικά στην πραγματοποίηση αυτών των στόχων.
Μια εξίσου σημαντική συμβολή της Ψυχοογκολογίας είναι το ότι διδάσκει στον ασθενή τεχνικές χαλάρωσης, ώστε να μπορέσει να αναπτύξει "ουδέτερα" συναισθήματα, όπως κάποια ηρεμία στη σκέψη και στην αντιμετώπιση της ασθένειάς του.
