Η άσκηση μπορεί να επηρεάσει τη δραστηριότητα του θυρεοειδή αδένα μας.

Τι είναι ο θυρεοειδής:

Ο θυρεοειδής είναι ένας αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λαιμού, χαμηλά. Εκκρίνει ορισμένες ορμόνες (κυρίως Τ3, Τ4) που επιδρούν στο σώμα, επηρεάζοντας τον μεταβολισμό, την αναπτυξιακή διαδικασία.

Η παραγωγή των ορμονών από τον θυρεοειδή αδένα ελέγχεται από την υπόφυση, που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, η οποία απελευθερώνει την θυρεοειδική ορμόνη διέγερσης (TSH) στο αίμα, για να διεγείρει τον θυρεοειδή να παράγει περισσότερη ή λιγότερη ποσότητα ορμονών. Όπως ένας θερμοστάτης, εάν η υπόφυση διαπιστώσει χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών, τότε παράγει περισσότερο TSH για να διεγείρει στον θυρεοειδή αδένα να παράγει περισσότερη ποσότητα ορμονών και το αντίστροφο. Μόλις οι θυρεοειδικές ορμόνες στην κυκλοφορία του αίματος υπερβούν ένα συγκεκριμένο επίπεδο, η παραγωγή TSH διακόπτεται.

Επομένως, μια γενική υπόθεση είναι πως ψηλά επίπεδα TSH δείχνουν ότι ο θυρεοειδής δεν παράγει αρκετή θυρεοειδική ορμόνη (πρωτογενής υποθυρεοειδισμός) και πως χαμηλά επίπεδα TSH δείχνουν ότι ο θυρεοειδής παράγει πάρα πολύ θυρεοειδική ορμόνη (υπερθυρεοειδισμός). Tα κυριότερα συμπτώματα του πρώτου περιλαμβάνουν κούραση, αύξηση βάρους, ξηροδερμία και κατάθλιψη, ενώ του δεύτερου νευρικότητα, ακούσιο αδυνάτισμα, ταχυπαλμία και συναισθηματική αστάθεια.

Ακόμη, μια δυσλειτουργία του θυρεοειδή αδένα, εκτός του ότι μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την κατάσταση της υγείας ενός ατόμου, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη διαδικασία της μετα-προπονητικής προσαρμογής των αθλητών και των ασκουμένων, που σχετίζεται με τη μυοπλαστικότητα του σκελετικού μυ, θεμελιώδους σημασίας για την εξέλιξη των προπονήσεων και τη βελτίωση της σωματικής απόδοσης.

Οι συνήθεις θεραπείες για την αντιμετώπιση τέτοιου είδους ορμονικών ανισορροπιών περιλαμβάνουν ραδιενεργό ιώδιο, συγκεκριμένα φάρμακα ή/και χειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, σπανίως αναφέρεται η επίδραση της άσκησης στην ορμονική απόκριση, που θα μπορούσε να συντελέσει στη μείωση της πρόσθετης φαρμακευτικής αγωγής και στον βελτιωμένο έλεγχο της ορμονικής κατάστασης του ατόμου.

Μπορεί λοιπόν η άσκηση να επηρεάσει θετικά ή αρνητικά τη λειτουργική ικανότητα του θυρεοειδή;

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας

Παρά την περιορισμένη βιβλιογραφία, ποικίλες έρευνες έχουν φανερώσει πως η άσκηση μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη θυρεοειδική ορμονική απόκριση στους ανθρώπους.

Για παράδειγμα έρευνα έχει δείξει πως η άσκηση που πραγματοποιείται στο αναερόβιο κατώφλι (70% του μέγιστου καρδιακού ρυθμού) προκαλεί τις πιο εμφανείς αλλαγές στη ποσότητα των θυρεοειδικών ορμονών, με αύξηση των επιπέδων των Τ3 και Τ4. Αντίθετα, στην προπόνηση με υψηλότερη ένταση (90% του μέγιστου καρδιακού ρυθμού), ενώ οι ορμόνες Τ4 και TSH συνεχίζουν να παρουσιάζουν αύξηση, η T3 ξεκινά να μειώνεται. Μια άλλη έρευνα που εξέτασε την επίδραση της αερόβιας άσκησης διάρκειας 15 έως 30 λεπτών επίσης εμφάνισε αυξημένα επίπεδα Τ3,Τ4, και μειωμένα TSH, έπειτα από 4 μήνες εφαρμογής αερόβιου προπονητικού προγράμματος.

Έρευνα που εξέτασε την αντίστοιχη ορμονική απόκριση σε υψηλής έντασης διαλλειματική (HIIT) και συνεχόμενη προπόνηση, έδειξε πως ενώ και στις 2 προπονήσεις αμέσως μετά την λήξη τους οι ορμόνες παρουσίασαν αύξηση, η πρώτη απαιτούσε μεγαλύτερο χρόνο επαναφοράς των ορμονών σε φυσιολογικά επίπεδα, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο της υπερπροπόνησης και τις συνέπειες αυτής στις ορμονικές αποκρίσεις του οργανισμού.

Τι γυμναστική να κάνω αν έχω υποθυρεοειδισμό ή υπερθυρεοειδισμό;

Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν πως άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα στη λειτουργία του θυρεοειδή αδένα, η άσκηση ή/και η προπόνηση θα τους βοηθήσει ιδιαίτερα:

• Στον έλεγχο του βάρους και την πρόληψη της αύξησής του.
• Στον έλεγχο των επιπέδων του στρες.
• Στη βελτίωση της ενέργειας.
• Στη βελτίωση των ορμονικών παραμέτρων.
• Στη γενικότερη βελτίωση της διάθεσης, του αυτοέλεγχου και της αυτοπεποίθησης.

Γενικότερα, με βάση τα ερευνητικά δεδομένα, το καλύτερο είδος γυμναστικής αν πάσχετε απο υποθυρεοειδισμό ή υπερθυροειδισμό είναι ένα προπονητικό πλάνο μέτριας έντασης, που περιλαμβάνει αερόβιες ασκήσεις, όπως και ασκήσεις ενδυνάμωσης, οι οποίες μπορούν να συμβάλλουν στην αύξηση της μυϊκής μάζας και κατ’ επέκταση στην άνοδο του μεταβολισμού. Ιδιαίτερα, στα άτομα με υποθυροειδισμό συστήνονται ασκήσεις χαμηλής ή και καθόλου πρόσκρουσης, καθώς συχνά τα άτομα αυτά αισθάνονται πόνο στις αρθρώσεις τους.

Ιδανικές δραστηριότητες

Επομένως, δραστηριότητες όπως: το ήπιο τζόκινγκ, ο χορός, το πιλάτες, η κολύμβηση, το περπάτημα και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης, είναι ιδανικές. Το σημαντικό είναι να μην υπερβαίνετε τα όρια του εαυτού σας, αφού έρευνες έχουν δείξει πως άτομα με υπολειτουργικό θυρεοειδή συχνά έχουν υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, δηλαδή στρες.

Είναι γνωστό πως η άσκηση βοηθά στη μείωση του ψυχολογικού στρες, ωστόσο είναι σημαντικό να τονιστεί πως αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα όταν αυτή δεν βρίσκεται σε υπερβολικό βαθμό δυσκολίας. Μια λάθος προπόνηση ή υπερπροπόνηση μπορεί να προκαλέσει άνοδο της κορτιζόλης (είτε στιγμιαία, είτε χρόνια) σε υπερβολικά επίπεδα, κάτι που ιδιαίτερα ασθενείς με ορμονικές ανισσοροπίες οφείλουν να αποφύγουν. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για άτομα με υπερθυρεοειδισμό, καθώς η υπερβολική άσκηση, ειδικά σε υψηλή ένταση, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και καρδιακή ανεπάρκεια, αφού προκαλεί άνοδο της καρδιακής συχνότητας.

Ινσουλίνη και Θυρεοειδής

Επιπλέον, ολοένα και περισσότερες έρευνες δείχνουν πως τα επίπεδα ινσουλίνης σχετίζονται με τη λειτουργία του θυρεοειδή. Συγκεκριμένα, άτομα που πάσχουν από αντίσταση της ινσουλίνης, βρίσκονται σε προδιαβητικό στάδιο ή έχουν διαγνωστεί με διαβήτη, είναι πιθανόν να πάσχουν από προβλήματα στη λειτουργική ικανότητα του εν λόγω αδένα[12]. Επομένως, είναι αναγκαίο για εκείνους να εντάξουν την άσκηση στην καθημερινότητά τους, που χρόνια αποδεδειγμένα βοηθά πολύ στη βελτίωση της κυτταρικής ευαισθησίας στην ινσουλίνη.

Τα παραπάνω δεν αντικαθιστούν την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή που θα σας υποδείξει ο γιατρός, αλλά έχουν ως στόχο την καλύτερη κατανόηση της σπουδαιότητας της φυσικής δραστηριότητας σε ασθενείς που πάσχουν από προβλήματα στον θυρεοειδή, σπουδαιότητα που συχνά παραλείπεται.

Τέλος, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε πως το κάθε σώμα είναι ξεχωριστό και χαρακτηρίζεται από διαφορετικές απαιτήσεις και ανάγκες, και επομένως τα παραπάνω αποτελούν συστάσεις για τον γενικότερο πληθυσμό. Ένα ορμονικό πρόβλημα αποτελεί ένδειξη μιας σωματικής δυσλειτουργίας και είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εντοπιστεί και να αντιμετωπιστεί η αρχική αιτία που το προκάλεσε, και όχι μόνο τα συμπτώματα.

Έτσι, μια φρόνιμη τακτική αποτελεί η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε συνδυασμό με την καθοδήγηση ενός επιστημονικά καταρτισμένου γυμναστή και ενός επιστημονικά καταρτισμένου διατροφολόγου, ώστε να ληφθούν υπόψη και εξωγενείς παράγοντες, όπως η προγενέστερη σωματική δραστηριότητα, το ψυχολογικό στρες, το επίπεδο φυσικής κατάστασης, η διατροφική πρόσληψη κ.α.

Πηγές

• Yen, P.M. (2001). Physiological and molecular basis of thyroid hormone action. Physiol Rev, 81(3), 1097-142.
• Hackney, C.A.& Walz, E. A. (2013). Hormonal adaptation and the stress of exercise training: the role of glucocorticoids. Trends Sport Sci, 20(4), 165–171.
• Klubo-Gwiezdzinska, J., J.K., Bernet, V.J. & Wartofsky, L. (2013). Exercise and thyroid function. J Sport Exerc Psychol, 85–119
• Ciloglu, F., Peker, I., Pehlivan, A., Karacabey, K., Ilhan, N., Saygin, O., et al. (2005). Exercise intensity and its effects on thyroid hormones. Neuro Endocrinol Lett,26(6), 830-4.
• Altaye, K.Z., Mondal, S., Legesse, K. & Abdulkedir, M. (2019). Effects of aerobic exercise on thyroid hormonal change responses among adolescents with intellectual disabilities. BMJ Open Sport Exerc Med, 5(1), e000524.
• Hackney, A.C., Kallman, A.,Hosick, K.P., Rubin, D.A. & Battaglini, C. (2012). Thyroid hormonal responses to intensive interval versus steady-state endurance exercise sessions. Hormones (Athens), 11(1), 54-60
• Moore, A.W., Timmerman, S., Brownlee, K.K., Rubin, D.A. & Hackney, A.C. (2005). Strenuous, fatiguing exercise: relationship of cortisol to circulating thyroid hormones. Int J Endocrinol Metab 1, 18-24. .
• Aakvaag. A, Sand, T., Opstad, P.K. & Fonnum, F. (1978) Hormonal changes in serum in young men during prolonged physical strain. Eur J Appl Physiol Occup Physiol 39, 283-291
• Bansal, A., Kaushik, A., Singh, C.M., Sharma, V. & Singh, H. (2015). The effect of regular physical exercise on the thyroid function of treated hypothyroid patients: An interventional study at a tertiary care center in Bastar region of India. AMHS Journal, 3(2), 244-246.
• Walter, Κ.Ν., Corwin, Ε. J., Ulbrecht, I., Demers, L. M., Bennett, J. M., Whetzel, C. A., et al. (2012). Elevated thyroid stimulating hormone is associated with elevated cortisol in healthy young men and women. Thyroid Res,5(1), 13.
• Ertek, S. & Cicero, A.F. (2013). Hyperthyroidism and cardiovascular complications: a narrative review on the basis of pathophysiology. Arch Med Sci, 9(5):944–952.
• Vyakaranam, S., Vanaparthy, S., Nori, S., Palarapu, S. &Bhongir, A.V. (2014). Study of insulin resistance in subclinical hypothyroidism. Int J Health Sci Res, 4(9): 147–153.
• Borghouts, L.B. & Keizer, H.A. (2000). Exercise and insulin sensitivity: a review. Int J Sports Med, 21(1), 1-12.