Γράφει: ΕΥΓΕΝΙΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ, Πλαστική Χειρουργός, Νοσοκομείο ΚΑΤ-Κηφισιά

Οι κλιματικές αλλαγές και η ύπαρξη της τρύπας του όζοντος αυξάνουν υπερβολικά τις θερμοκρασίες τόσο του εδάφους όσο και του αέρα και του νερού της Γης. Βιώνουμε πλέον ένα παρατεταμένο καλοκαίρι με ελάχιστη άνοιξη και εντελώς διακριτικό χειμώνα. Είτε το θέλουμε είτε όχι, πρέπει να προσαρμοστούμε σε αυτές τις αλλαγές και να δεχτούμε ότι η υπερέκθεσή μας στον ήλιο μπορεί να είναι επικίνδυνη για την υγεία μας. Θα τον ξεγράψουμε από φίλο. Για το καλό μας. Πρέπει να προστατευτούμε από την υπερβολική ηλιακή ακτινοβολία που μπορεί να μας προκαλέσει τις σοβαρότατες βλάβες.

Ηλιακό έγκαυμα παθαίνουμε όταν έχουμε υποβληθεί υπέρμετρα στις υπεριώδεις ακτίνες, γνωστές και ως UVA (320-400 νανόμετρα) και UVB (290-320 νανόμετρα). Η έκθεσή μας στον ήλιο υπερβαίνει την ικανότητα της μελανίνης να προφυλάξει την επιδερμίδα μας και παθαίνουμε έγκαυμα. Η θερμική καταστροφή των στρωμάτων επιδερμίδας και χορίου θα έχει αποτέλεσμα την εμφάνιση φυσαλίδων και μεγάλη αποκόλληση δέρματος.

Τα συμπτώματα συνοδεύονται από ερυθρότητα, δίψα, πόνο και δυσκολία στις κινήσεις. Οι κρύες κομπρέσες και τα συχνά μπάνια με δροσερό νερό θα βοηθήσουμε στα μικρά σε έκταση εγκαύματα. Παράλληλα πρέπει να πίνουμε αρκετό νερό, ώστε να αποφευχθεί η αφυδάτωση. Οταν η έκταση ξεπερνάει το 20% της ολικής επιφάνειας του δέρματος, πρέπει να απευθυνθείτε στους ειδικούς. Στο νοσοκομείο οι πλαστικοί χειρουργοί σε συνεργασία με τις άλλες ειδικότητες θα αντιμετωπίσουν το μετεγκαυματικό shock και θα χρειαστεί να νοσηλευτείτε για μερικές ημέρες.

Η κλινική εικόνα θα αλλάξει πάρα πολύ όταν η έκταση είναι άνω του 40% και συνυπάρχουν τα συμπτώματα της θερμοπληξίας (ιδρώτας, ταχυσφυγμία, υποθερμία και ζαλάδες με τάση προς έμετο). Αν, σαν γυναίκες, ενδιαφερόμαστε για ωραίο μαύρισμα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η χρόνια έκθεσή μας στον ήλιο συμβάλλει σημαντικά στη γήρανση της επιδερμίδας και στην εμφάνιση πρόωρων ρυτίδων.

Άτομα με πολύ λευκή επιδερμίδα θα υποστούν έγκαυμα εάν εκτεθούν στο μεσημεριανό ήλιο μόλις 15 λεπτά, ενώ οι σκουρόχρωμοι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν στην ηλιακή ακτινοβολία περισσότερη ώρα. Μετράει ο τύπος του δέρματος, ο χρόνος επαφής αλλά και η ισχύς των ακτίνων. Πρέπει να ξεχάσουμε τις ατελείωτες ώρες στην πλαζ. Οι ολοήμερες ξάπλες είναι πλέον παρελθόν. Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο από τις 11 π.μ. - 3 μ.μ. Πρωινές ώρες με βουτιές και καφέδες και μετά τις 12 σπίτι ολοταχώς, μακριά από την κάψα του καλοκαιριού. Αποφεύγουμε καλλυντικά και κυρίως αρώματα όταν εκτιθέμεθα στον ήλιο γιατί υπάρχει κίνδυνος να προκληθεί φωτοδερματίτιδα, η οποία αφήνει συνήθως μόνιμη μελάγχρωση. Οι ομπρέλες ηλίου δεν είναι απολύτως προστατευτικές γιατί δεν εμποδίζουν την ανακλώμενη ακτινοβολία τόσο από τη θάλασσα όσο κι από τον ήλιο.

Καρκίνος του δέρματος

Η UVB έχει ενοχοποιηθεί για τα βασικοκυτταρικά και ακανθοκυτταρικά καρκινώματα. Η σχέση της με το μελάνωμα, την πιο θανατηφόρα μορφή της νόσου, δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί. Οι επιστημονικές μελέτες τονίζουν ότι άνθρωποι που καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου απασχολούνται μέσα σε κλειστούς χώρους είναι πιο ευάλωτοι στην ηλιακή ακτινοβολία από αυτούς που βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τον ήλιο. Οι αγρότες, οι εργάτες και όσοι περνούν το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητάς τους σε ανοιχτούς χώρους διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν μελάνωμα. Το μαύρισμα δεν είναι παρά η φυσική αυτοάμυνα του οργανισμού μας απέναντι στην απειλή του ήλιου.

Εικάζεται ότι και η UVA συμβάλλει στην εμφάνιση νεοπλασιών στο δέρμα, καθώς διεισδύει στα βαθύτερα στρώματα της επιδερμίδας και εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα. Η UVA σίγουρα προκαλεί υπέρχρωση του δέρματος (καφετιές κηλίδες ή στίγματα). Στη Σουηδία επιστημονικές μελέτες απέδειξαν ότι η υπερέκθεση στο solarium (κλίνες τεχνητών ηλιόλουτρων) ήταν υπεύθυνη για την αύξηση των καρκινωμάτων του δέρματος. Σύμφωνα με άρθρο της Mayo Clinic, είναι αναγκαίο να προστατεύουμε τον εαυτό μας από τις βλαβερές επιπτώσεις της καλοκαιρινής ραστώνης στην παραλία, χρησιμοποιώντας αντηλιακά με υψηλό δείκτη προστασίας και φορώντας κατάλληλα ρούχα. Ομως, στην περίπτωση του καρκίνου του δέρματος, και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το μελάνωμα, η αντιμετώπιση δεν είναι ούτε εύκολη ούτε απλή. Προστατευτικά μέτρα απλά όπως ο περιορισμός της έκθεσής μας στον ήλιο, η χρήση αντηλιακής κρέμας, καπέλου, γυαλιών και ανοιχτόχρωμων ρούχων περιορίζουν την εμφάνιση των όγκων αλλά δεν θεραπεύουν. Οσες αντηλιακές κρέμες και να βάλουμε, αν ξεπερνάμε τις ώρες μένοντας έκθετοι στον ήλιο, η βλάβη θα εμφανιστεί. Στοιχεία κληρονομικότητας (ιστορικό μελανώματος ή καρκίνου) παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Ο τύπος του δέρματος παίζει ουσιαστικό ρόλο και ο δερματολόγος είναι αυτός που θα μας καθοδηγήσει στη χρήση των προστατευτικών κρεμών. Σημαντικό ρόλο παίζει και η συνεργασία με τον εκάστοτε παθολόγο που θα μας συμβουλέψει σχετικά με κάποια φάρμακα που πιθανόν να έχουν φωτοευαισθησία.