Η γλυκόζη ή ζάχαρη είναι ο πιο γνωστός και ευρέως διαδεδομένος μονοσακχαρίτης και βρίσκεται σε αφθονία σε πολλά τρόφιμα όπως το ψωμί, τα δημητριακά, τα φρούτα τα λαχανικά και τα γαλακτοκομικά. Αποδίδει 4 θερμίδες ανά γραμμάριο και η αυξημένη πρόσληψη της έχει ενοχοποιηθεί για πρόσληψη βάρους ή για αδυναμία απώλειας βάρους, ωστόσο η γλυκόζη είναι ένα απαραίτητο συστατικό της ανθρώπινης διατροφής καθώς αποτελεί την πρωταρχική πηγή παραγωγής ενέργειας στον οργανισμό.

Η εξάπλωση της παχυσαρκίας παγκοσμίως συσχετίστηκε με αυξημένη κατανάλωση προϊόντων πλουσίων σε γλυκόζη όπως τα επιδόρπια, οι σοκολάτες, τα διάφορα γλυκίσματα και τα αναψυκτικά. Συνεπώς, δημιουργήθηκε η ανάγκη για παραγωγή προϊόντων που θα έχουν το ίδιο γλυκιά γεύση με αυτά που περιέχουν γλυκόζη, αλλά θα αποδίδουν κατά την καύση τους λιγότερες θερμίδες.

Η ασπαρτάμη είναι μια χημική ουσία η οποία διασπάται στον οργανισμό σε αμινοξέα (ασπαρτικό οξυ, φαινυλαλανίνη) και σε ίχνη μεθανόλης, συστατικά που συναντώνται σε τρόφιμα όπως το κρέας, το γάλα, τα φρούτα και τα λαχανικά. Η γλυκαντική της ισχύς είναι από 180 έως 200 φορές μεγαλύτερη από αυτή της γλυκόζης, ως εκ τούτου πολύ μικρή ποσότητα της είναι απαραίτητη για να επιτευχθεί η ίδια γλυκιά γεύση σε ένα τρόφιμο σε σχέση με τη γλυκόζη, με αποτέλεσμα το τελικό προϊόν να έχει λιγότερες θερμίδες. Ανακαλύφθηκε το 1965 και από το 1981 χρησιμοποιείται ευρέως καθώς πάνω από 200 επιστημονικές μελέτες επιβεβαιώνουν την ασφάλεια της χρήσης της για το γενικό πληθυσμό ως πρόσθετο τροφίμων. Η ασπαρτάμη δεν επηρεάζει τη γλυκόζη του αίματος και η χρήση της ενδείκνυται για τους διαβητικόυς ασθενείς, ωστόσο η ασπαρτάμη δεν πρέπει να προσλαμβάνεται από άτομα που πάχουν από την κληρονομική ασθένεια της φαινυλκετονουρίας.

Η ασπαρτάμη είναι η πιο διαδεδομένη γλυκαντική ουσία αλλά όχι η μοναδική. Η σακχαρίνη με γλυκαντική ισχύ 300 έως 700 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της ζάχαρης ήταν η πρώτη γλυκαντική ουσία που κατασκευάστηκε και χρησιμοποιείται σε αναψυκτικά light και σε ροφήματα (καφές, τσάι) ως υποκατάστατο της ζάχαρης. Η καλιούχος ακεσουλφάμη είναι 200 φορές πιο γλυκιά από τη γλυκόζη χρησιμοποιείται από το 1988 κυρίως συμπληρωματικά της ασπαρτάμης. Η σουκραλόζη, που προέρχεται από τη ζάχαρη έχει 600 φορές μεγαλύτερη γλυκαντική δύναμη από αυτή και χρησιμοποιείται από το 1983. Τέλος η D-ταγκατόζη ή neotame είναι η νεότερη γλυκαντική ουσία που πήρε έγκριση το 2002, έχει 7000-13000 φορές μεγαλύτερη γλυκαντική δύναμη από τη ζάχαρη. Πληθώρα επιστημονικών μελετών για όλες τις παραπάνω γλυκαντικές ουσίες δεν έδειξαν αρνητικές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.

Οι γλυκαντικές ύλες βρίσκονται σε αναψυκτικά, ζελέ, κρύα επιδόρπια, τσίχλες, καραμέλες, κακάο, τσάι, χυμούς φρούτων, προμαγειρεμένα προϊόντα, μαρμελάδα. Μην ξεχνάτε να ελέγχεται τη σήμανση τροφίμων (ετικέτες) για να γνωρίζεται την ύπαρξη γλυκαντικών υλών στα προϊόντα που καταναλώνεται.

Συμπερασματικά, η χρήση γλυκαντικών ουσιών ανικαθιστά τη ζάχαρη και μειώνει το θερμιδικό περιεχόμενο πολλών τροφίμων και ποτών, ενώ παράλληλα αποδίδει την ίδια γλυκύτητα με τη ζάχαρη.

Αποτελεί συνεπώς ενδεδειγμένη λύση στην προσπάθεια για απώλεια ή για διατήρηση υγιούς βάρους. Ωστόσο, η χρήση προϊόντων με γλυκαντικές ουσίες πρέπει να γίνεται με μέτρο, καθώς τα προϊόντα αυτά είναι συχνά φτωχά σε ευεργετικά θρεπτικά συστατικά, περιέχουν πολλές συντηρητικές ουσίες και επιπλέον μπορεί να περιέχουν πολλές θερμίδες από λιπαρές ουσίες ή άλλους υδατάνθρακες (σορβιτόλη, μανιτόλη). Τα παιδιά και οι έγκυες γυναίκες, άτομα με μεγάλες ενεργειακές και θρεπτικές ανάγκες θα πρέπει να χρησιμοποιούν τις γλυκαντικές ουσίες σε μικρές ποσότητες, καθώς υπάρχει κίνδυνος υποθρεψίας και μειωμένης πρόσληψης θερμίδων και βιταμινών σε σχέση με τις απαιτήσεις τους.