Η παχυσαρκία είναι η παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από περίσσεια λιπώδους ιστού για τα σωματομετρικά δεδομένα ενός ανθρώπου.  Αδρό δείκτη της περίσσειας του λίπους σε ένα οργανισμό αποτελεί ο δείκτης μάζας σώματος ΒΜΙ (ΔΜΣ) που αποτελεί το πηλίκο του βάρους ενός ανθρώπου (σε χιλιόγραμμα) με το τετράγωνο του ύψους του (σε μέτρα). Έτσι για τον άνθρωπο που έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξή του, εάν έχει ΒΜΙ κάτω από 18.5 είναι λιποβαρής, εάν έχει ΒΜΙ18.5 έως 24.9 έχει κανονικό βάρος, εάν έχει ΒΜΙ 25 έως 29,9 είναι υπέρβαρος, εάν έχει ΒΜΙ 30 έως 39,9 είναι παχύσαρκος εάν έχει ΒΜΙ 40 ή μεγαλύτερο σοβαρά παχύσαρκος.

Το υπερβολικό βάρος σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες συνδέεται με σοβαρά προβλήματα όπως διαβήτη, υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, εμφράγματα, παθήσεις σπονδυλικής στήλης, καρκίνους ενδομητρίου, στήθους, προστάτη, εντέρου νόσο Alzheimer’s. Παρά το γεγονός ωστόσο ότι η  απώλεια του υπερβάλλοντος βάρους είναι σημαντική για την προαγωγή της καλής φυσικής κατάστασης του σώματος, η απώλεια του υπερβολικού βάρους πρέπει πάντοτε να γίνεται σταδιακά, ιδανικά όχι πάνω από ένα κιλό ανά εβδομάδα έως την ανάκτηση του φυσιολογικού βάρους και να υπάρχει πάντοτε ιατρική παρακολούθηση από έμπειρο παθολόγο.

Οι δίαιτες express είναι εξαιρετικά υποθερμιδικές – στερητικές δίαιτες που οδηγούν σε ταχεία απώλεια βάρους. Είναι εξαιρετικά δημοφιλείς δίαιτες που ακολουθούνται από τα υπέρβαρα άτομα κυρίως κατά το καλοκαίρι.

Ο ανθρώπινος οργανισμός, για να λειτουργήσει σωστά χρειάζεται μία στοιχειωδώς επαρκή ποσότητα βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων, υδατανθράκων, πρωτεϊνών, λίπους. Για τα περισσότερα άτομα οι ποσότητες αυτές αντιστοιχούν σε 45-70 γραμμάρια πρωτεΐνης, 30-50 γραμμάρια υδατανθράκων και 2 γραμμάρια λίπους, ενώ σε εξαιρετικά υποθερμιδικές δίαιτες κάτω των 1000 θερμίδων ημερησίως αρκετές φορές απαιτείται συμπληρωματική χορήγηση βιταμινών και ιχνοστοιχείων.

Συνήθη παθολογικά προβλήματα που συνδέονται με την ταχεία απώλεια βάρους είναι:

1. Απώλεια μυϊκής μάζας

Όταν χάνετε γρήγορα βάρος, μπορεί να μην προσφέρετε στο σώμα σας αρκετούς υδατάνθρακες και λίπος ώστε να επιτελέσει απρόσκοπτα τις μεταβολικές του λειτουργίες. Ως αποτέλεσμα το σώμα ενδέχεται να αρχίσει να χρησιμοποιεί το μυϊκό του  ιστό για να αποκτήσει την ενέργεια που χρειάζεται και να χάσει τη μυϊκή μάζα και δύναμη.

2. Αφυδάτωση

Τα τρόφιμα αποτελούν σημαντική πηγή της ημερήσιας πρόσληψης νερού μας. Μία εξαιρετικά περιοριστική δίαιτα μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ποσότητας του νερού που χρειάζεται σε ημερήσια βάση ο οργανισμός μας για να λειτουργήσει κανονικά.  Το αποτέλεσμα είναι αφυδάτωση και εμφάνιση παθολογικών προβλημάτων που συνδέονται με την αφυδάτωση όπως  κράμπες, ολιγουρία, δυσκοιλιότητα.

3. Χολολιθίαση

Είναι μια σοβαρή παρενέργεια της δίαιτας χαμηλών θερμίδων. Όταν το σώμα χάνει βάρος πολύ γρήγορα, η έκκριση χοληστερόλης στην χολή διαταράσσεται. Ως αποτέλεσμα  σχηματίζονται λίθοι. Οι πέτρες στη χολή μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην άνω κοιλιακή χώρα, ναυτία, έμετο, φούσκωμα, δυσπεψία, παγκρεατίτιδα.

4. Αύξηση ουρικού οξέος

Το ουρικό οξύ, είναι μία ουσία που παράγεται στον οργανισμό κατά τον μεταβολισμό των πουρινών. Σε δίαιτες ταχείας απώλειας βάρους, υπ[άρχει αυξημένη διάσπαση των πουρινών του σώματος με αποτέλεσμα αύξηση του ουρικού οξέος.

5. Κόπωση και ελλείψεις βιταμινών ιχνοστοιχείων

Το σώμα απαιτεί ενέργεια για την απρόσκοπτη επιτέλεση βιοχημικών αντιδράσεων και την εξασφάλιση επαρκούς ενεργειακής εφεδρείας. Σε δίαιτες με εξαιρετικά χαμηλό αριθμό θερμίδων, η προσφορά ενέργειας μειώνεται δραματικά και τα σύνδρομα κόπωσης είναι συχνά. Πολλές φορές οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία που παρέχονται στον οργανισμό είναι ανεπαρκή με αποτέλεσμα την εμφάνιση προβλημάτων όπως τριχόπτωση, αναιμία, αρρυθμίας, διαταραχών εμμήνου ρύσεως.

Ιδιαίτερα ευπρόσβλητα σε νοσηρές επιπλοκές είναι τα άτομα που έχουν κάποια από τα παρακάτω νοσήματα ή καταστάσεις στην αρχή της δίαιτας:

• Κύηση
• Χαμηλή πίεση
• Αναιμία
• Μεταβολικές διαταραχές
• Βάρος λιγότερο από το 130% του ιδανικού τους βάρους, όπως καθορίζεται με σαφήνεια κατά την ιατρική αξιολόγηση
• Οργανικά αίτια παχυσαρκίας (π.χ. υποθυρεοειδισμός, σύνδρομο cushing, παθήσεις υποθαλάμου, ινσουλίνωμα)
• Ηπατική δυσλειτουργία
• Καρδιακό νόσημα
• Καρκίνο
• Ψυχιατρικό νόσημα.