H κόπωση της Άνοιξης είναι παθολογικό σύνδρομο που εμφανίζεται κατά την Άνοιξη και χαρακτηρίζεται από ατονία, αδυναμία, δυσκολία συγκέντρωσης, εύκολη κούραση κατά τη μυϊκή ή πνευματική δραστηριότητα ή παροδική επιδείνωση των συμπτωμάτων σε χρόνιους πάσχοντες από σύνδρομα κόπωσης. Τα συμπτώματα συνήθως διαρκούν μερικές ημέρες ή εβδομάδες. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί ειδική παθολογική εξέταση για να αποκλειστούν άλλοι παράγοντες ή νοσήματα που προκαλούν την κόπωση και να εξακριβωθεί εάν πρόκειται αμιγώς για «εαρινή κόπωση».

Παράγοντες που ενοχοποιούνται για το φαινόμενο:

1. Διακυμάνσεις στα επίπεδα μελατονίνης σεροτονίνης

Οι διακυμάνσεις στα επίπεδα μελατονίνης και σεροτονίνης προκαλούνται από την φυσιολογική επιμήκυνση της ημέρας και την βράχυνση της νύχτας κατά την Άνοιξη. Η μελατονίνη αποτελεί ουσία που εκκρίνεται κατά τη νύχτα και προκαλεί ύπνο και καταστολή ενώ η σεροτονίνη, αποτελεί «ορμόνη της δράσης» και ευρίσκεται  σε  άμεση σύνδεση με το ηλιακό φως. Τα αποθέματα σεροτονίνης είναι χαμηλά με την εκπνοή του Χειμώνα λόγω της χαμηλής ηλιοφάνειας της εποχής. Σταδιακώς καθώς οι ημέρες επιμηκύνονται κατά την Άνοιξη, τα αποθέματα σεροτονίνης ομαλοποιούνται, αλλά η προσαρμογή δεν είναι εύκολη σε ευαίσθητους οργανισμούς.

2. Υπερκόπωση και κούραση ανοσοποιητικού συστήματος

  Κατά την εκπνοή του Χειμώνα, η υπερκόπωση λόγω των αυξημένων εργασιακών ή σχολικών υποχρεώσεων που παρουσιάζουν υψηλότερες απαιτήσεις κατά την χειμερινή περίοδο, είναι συχνή. Η κούραση του ανοσοποιητικού συστήματος από την αυξημένη δραστηριοποίησή του κατά την επίθεση των αναπνευστικών λοιμώξεων κατά την χειμερινή περίοδο, επιδεινώνει τη σωματική κόπωση.

3. Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D.

Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη, η οποία δυστυχώς υπάρχει σε λίγα τρόφιμα, όπως στη σάρκα λιπαρών ψαριών, στα αυγά το κρέας και τα γαλακτοκομικά ζώων ελεύθερης βοσκής, ορισμένα μανιτάρια.  Η βιταμίνη D ωστόσο κατεξοχήν λαμβάνεται από την έκθεση στον ήλιο. Υπάρχει έλλειψη βιταμίνης d στην Ελλάδα. Η τηλεργασία και τα σύγχρονα επαγγέλματα που χαρακτηρίζονται από πολύωρη παραμονή σε κλειστούς χώρους και συνακόλουθη μειωμένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και η κατασκευή των δρόμων και των οικιών στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις δεν ευνοούν την απρόσκοπτη δίοδο του ηλιακού φωτός. Σε αυτά τα δεδομένα πρέπει να συνυπολογίσουμε και ορισμένες ασθένειες ή παράγοντες που μπορεί να επιδεινώνουν το πρόβλημα όπως κακή απορρόφηση ουσιών σε ηλικιωμένους, νεφρική ανεπάρκεια, χρήση φαρμάκων.  Το αποτέλεσμα είναι χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D παρά το γεγονός ότι ζούμε σε ηλιόλουστη χώρα. Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του μυοσκελετικού συστήματος, αλλά έχει και ολιστικές δράσεις. Σύμφωνα με μελέτες συντελεί στην ρύθμιση νευρομυικών και ανοσολογικών  αντιδράσεων ενώ συμβάλλει στη σωστή λειτουργία  στη πρωτεϊνών που ρυθμίζουν τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, τη διαφοροποίηση και την απόπτωση, διαδικασίες που συντελούν στην ομαλή τροφοδότηση των ενεργειακών αποθηκών του σώματος.

4. Η αλλεργική ρινίτιδα της Άνοιξης

Άνοιξη σημαίνει δροσερό αεράκι ανθισμένα λουλούδια και δέντρα αναγέννηση της φύσης μετά τον παγωμένο και κουραστικό χειμώνα.

Ωστόσο με το δροσερό αεράκι η αερομεταφερόμενη γύρη και διάφορα αλλεργιογόνα διασκορπίζονται παντού, προκαλώντας σε ανθρώπους με αντίστοιχη προδιάθεση αλλεργική ρινίτιδα με ενοχλητικό μπούκωμα, καταρροή, φτάρνισμα, κόκκινα μάτια.  Η αλλεργική ρινίτιδα της Άνοιξης εμποδίζει την απρόσκοπτη αναπνοή και την ελεύθερη είσοδο του οξυγόνου, παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση της εαρινής κόπωσης. Το κάπνισμα επιδεινώνει την ομαλή διάθεση οξυγόνου στο σώμα.

5. Αλλαγή καθιερωμένων συνηθειών

Συνήθειες που ενδέχεται να παρουσιάσουν έξαρση κατά την Άνοιξη όπως οι συχνότερες νυχτερινές έξοδοι διαταράσσουν το σύνηθες ωράριο ύπνου αφύπνισης του οργανισμού. Η αλλαγή ώρας (από χειμερινή σε θερινή) επίσης μπορεί να διαταράξει τον ομαλό ύπνο κατά την διάρκεια του οποίου γίνεται επιδιόρθωση φθορών και ανάκτηση της ενεργειακής εφεδρείας του σώματος και να καθυστερήσει την προσαρμογή του σώματος στην αλλαγή της εποχής.

Η αντιμετώπιση του συνδρόμου, όταν επιμένει, γίνεται με διατροφικές θεραπείες βοτανικά και βιταμινικά φάρμακα που αυξάνουν τις ενεργειακές εφεδρείες του σώματος και την ικανότητα προσαρμογής του οργανισμού.