Σύμφωνα με την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία, για κάθε νέα διάγνωση, υπάρχει μία ακόμη που παραμένει αδιάγνωστη. Με απλά λόγια, όλοι δυνητικά έχουμε πιθανότητες να νοσήσουμε, αλλά και όπλα για να το αποφύγουμε. Και ενώ με ιατρικές και εναλλακτικές μεθόδους καταφέρνουμε να κρατάμε τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα σχετικά ελεγχόμενα, πόσο είμαστε προστατευμένοι από τις κρυφές και ύπουλες απειλές που το αυξημένο σάκχαρο στο αίμα μπορεί να δημιουργήσει στα κύτταρα αλλά και σε όλο τον οργανισμό.

Πόσο προστατευμένοι είμαστε από την υψηλή γλυκοζυλίωση, την κυτταρική γήρανση και το οξειδωτικό στρες; Όλα αυτά μπορούν να προκληθούν ακόμα και από ήπια - μη παθολογική αύξηση του σακχάρου αν μείνουμε αδρανείς και δεν τα καταπολεμήσουμε.

Γλυκοζυλίωση: ένας κρυφός και ύπουλος εχθρός

Η γλυκοζυλίωση, τα φαινομενο κατά το οποίο η γλυκόζη προσκολλάται στις πρωτεΐνες του αίματος, δημιουργεί δομές που καταστρέφουν τα κύτταρα και επιταχύνουν τη γήρανση. Όσο περισσότερη γλυκόζη κυκλοφορεί στο αίμα, τόσο μεγαλύτερη είναι η γλυκοζυλίωση κι αυτό δεν αφορά μόνο τους διαβητικούς αλλά όλους εμάς.

Ο ερευνητής Anthony Cerami, ονόμασε τις δομές αυτές AGEs (Τελικά Προϊόντα Προχωρημένης Γλυκοζυλίωσης.) Τα AGEs εναποτίθενται σε όλα τα όργανα, συμβάλλουν στην αθηρωμάτωση, ευνοούν τη γήρανση, τον εκφυλισμό και την καταστροφή των ιστών, παρεμβαίνουν στη φυσιολογική λειτουργία των οργάνων, αδρανοποιούν τα αντιοξειδωτικά ένζυμα και μειώνουν τη φυσική άμυνα. Όσο μεγαλύτερη είναι η κατανάλωση τροφίμων με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη τόσο περισσότερα AGEs παράγονται και συσσωρεύονται κάνοντας δύσκολη την απομάκρυνσή τους από τον οργανισμό. Ισχυρός κίνδυνος από την γλυκοζυλίωση είναι η εμφάνιση διαβητικής νευροπάθειας, που πλήττει πολλά οργανικά συστήματα (νεφρούς, κινητικότητα, αισθήσεις, άκρα, μάτια).

Η μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης χρησιμοποιείται για να καθορίσει πώς ήταν η μέση τιμή γλυκόζης στο αίμα μας, τους τελευταίους 3 μήνες, και αποτελεί καθοριστικό δείκτη εκτίμησης για το αν όσα κάνουμε για να μειώσουμε το σάκχαρο στο αίμα είναι αποτελεσματικά ή όχι.

Τι πρέπει να κάνουμε;

Όπως έχουν δείξει οι επιστημονικές μελέτες σε άτομα ομάδων υψηλού κινδύνου, βασική προϋπόθεση για την ελάττωση του κινδύνου είναι η υιοθέτηση απλών βασικών, καθημερινών συνηθειών: υγιεινή διατροφή, ήπια άσκηση, χαμηλό σωματικό βάρος.

Τρώμε σωστά

«Κλειδί» για την διαχείριση του σακχάρου είναι η μέτρηση των υδατανθράκων στην διατροφή. Απαγορευμένοι είναι οι ραφιναρισμένοι υδατάνθρακες, τα αρτοσκευάσματα, τα γλυκά, η ζάχαρη και το λευκό αλεύρι. Κακή επιλογή είναι και το κόκκινο κρέας, τα αλλαντικά, το έτοιμο φαγητό, οι επεξεργασμένες τροφές, τα αναψυκτικά.

Τι πρέπει να τρώει γενικά ο διαβητικός; Ο,τι βγαίνει από τη γη και ό,τι βγαίνει από τη θάλασσα. Όλο το φυτικό βασίλειο και όλο τον ενάλιο πλούτο, με μέτρο βέβαια! Πολλοί πιστεύουν ότι το σάκχαρο το ανεβάζουν η ζάχαρη και τα τρόφιμα που την περιέχουν. Λάθος! Το αυξάνουν όλες οι τροφές που περιέχουν σάκχαρα, δηλαδή υδατάνθρακες. Τα όσπρια είναι πλούσια σε φυτικές ίνες είναι όμως αμυλούχα και μπορεί να επηρεάσουν τις τιμές του σακχάρου. Έτσι θα πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή. Από τα λαχανικά μπορείτε να τρώτε άφθονα τα πράσινα και να μετριάσετε την κατανάλωση των αμυλούχων (πατάτα, αρακάς, φασόλια). Από τα φρούτα καταναλώστε τα πάντα εκτός από μπανάνες και αποφύγετε τους σουρωμένους χυμούς. 

Προσοχή επίσης στα υποκατάστατα της ζάχαρης!

Αυξήστε την κατανάλωση φυτικών ινών (προϊόντα ολικής άλεσης).

Μην καταναλώνετε μεγάλα και λίγα γεύματα.

Κάντε 5-6 γεύματα μικρότερα σε ποσότητα.

Πιείτε πολύ νερό.

Η φύση έχει πολλά όπλα για να καταπολεμήσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και να θωρακίσουμε τα κύτταρά μας από την γλυκοζυλίωση.

Το σκόρδο, η αλόη, το γύμνεμα (όχι άδικα ονομαζόμενο φονιάς της ζάχαρης), η κανέλλα, το γαρύφαλλο, το πικρό πεπόνι, ο κάκτος της φραγκοσυκιάς, η τριγωνέλλα, η βερβερίδα (πικρή -θαυματουργή) είναι μόνο μερικά από αυτά.

Ακολουθούμε την μεσογειακή διατροφή

• Φρούτα: καταναλώνουμε άφοβα, εκτός πάντα από την μπανάνα.
• Λαχανικά: 6 φλιτζάνια ωμά ή 3 βρασμένα/ημέρα.
• Δημητριακά: 1-2 μικρομερίδες/ημέρα. Επιλέξτε προιόντα ολικής και αναποφλοίωτα, δημητριακά βρώμης (με μέτρο).
• Γαλακτοκομικά: 1 κατσικίσιο γιαούρτι χαμηλών λιπαρών/ημέρα.
• Όσπρια: 2 φορές/εβδομάδα. Ψάρια, θαλασσινά: 2-3 φορές/εβδομάδα.
• Πουλερικά-κόκκινο κρέας: 1 φορά/εβδομάδα.
• Αβγά: 2-3/εβδομάδα.
• Νερό: 6-8 ποτήρια/ημέρα. Μαγειρεύετε πάντα με ελαιόλαδο και αποφύγετε τα trans λιπαρά.

Ασκούμαστε καθημερινά

Έστω και ήπιας μορφής άσκηση, ή απλό περπάτημα βελτιώνει τις καύσεις μας, το οξυγόνο στα κύτταρα και ευνοεί τον μεταβολισμό. Μην το παραλείπετε!

Επιλέγουμε τα σωστά συμπληρώματα διατροφής

Απαραίτητη κρίνεται η συμπλήρωση με χρώμιο, λιποϊκό οξύ, ψευδάργυρο, μαγνήσιο και βιταμίνες Β που ρυθμίζουν τον μεταβολισμό των υδατανθράκων. Από τον χώρο των συμπληρωμάτων διατροφής προέρχεται και το πιο ισχυρό όπλο καταπολέμησης της γλυκοζυλίωσης, η καρνοσίνη, ένα διπεπτίδιο (από ιστιδίνη και β-αλανίνη). Τα κύτταρα των διαβητικών έχουν χαμηλά επίπεδα καρνοσίνης. Αυτό μπορεί να είναι το αίτιο που ο διαβήτης παράγει επιταχυνόμενη γήρανση. Η καρνοσίνη μειώνει τα επίπεδα σακχάρου, τον σχηματισμό δομών γλυκοζυλίωσης, το οξειδωτικό στρες και την φλεγμονή. Παρέχει πολύπλευρη προστασία από πιθανές σύνδρομες παθολογίες (νεφρική ανεπάρκεια, αθηρωμάτωση, καρδιαγγειακά προβλήματα, νευροπάθεια) που ακολουθούν το αυξημένο σάκχαρο.

Βιβλιογραφία

• Trevor T. Nyakudya, Thulani Tshabalala, Rachael Dangarembizi, Kennedy H. Erlwanger, Ashwell R. Ndhlala, The Potential Therapeutic Value of Medicinal Plants in the Management of Metabolic Disorders, Molecules, 10.3390/molecules25112669, 25, 11, (2669), (2020).
• Chuan Luo, Wannian Zhang, Chunquan Sheng, Chengjian Zheng, Jianzhong Yao, Zhenyuan Miao, Chemical Composition and Antidiabetic Activity of Opuntia Milpa Alta Extracts, Chemistry & Biodiversity, 10.1002/cbdv.201000077, 7, 12, (2869-2879), (2010).
• Nopal Cactus (Opuntia ficus-indica) as a Source of Bioactive Compounds for Nutrition, Health and Disease by Karym El-Mostafa 1,2,†,Youssef El Kharrassi 1,2,†,Asmaa Badreddine 1,2,Pierre Andreoletti 1,Joseph Vamecq 3,M’Hammed Saïd El Kebbaj 4,Norbert Latruffe 1,Gérard Lizard 5,Boubker Nasser 2 andMustapha Cherkaoui-Malki
• Journal of Ethnopharmacology Volume 123, Issue 1, 4 May 2009, Pages 22-26 Antihyperglycemic and antioxidant effect of Berberis aristata root extract and its role in regulating carbohydrate metabolism in diabetic rats Jyotsna Singh- Poonam Kakkar
• Beneficial effects and mechanism of action of Momordica charantia in the treatment of diabetes mellitus: a mini review Int. J. Diabetes Metab, 2003, 11, 46
• https://care.diabetesjournals.org/ content/26/12/3215.short
• Effect of cinnamon on postprandial blood glucose, gastric emptying, and satiety in healthy subjects , American Journal of Clinical Nutrition, 85(6):1552- 1556.
• Effect of Carnosine on Diabetes and Cardiovascular Risk Factors (Carnorisk) https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT02011100
• https://docs.google.com/presentation/d/1n5_ eso5kQvdzrmNm8nMuG7at2pP6NBtb/edit#slide=id. p1
• https://www.ede.gr/
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/ PMC22541/
• Odetti P, Traverso N, Cosso L, Noberasco G, Pronzato M A, Marinari U M. Diabetologia. 1996;39:1440–1447

Το άρθρο επιμελήθηκε η ομάδα διατροφολόγων του ΒΙΟΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ