Η διατροφική παρέμβαση είναι βασική συνιστώσα στην προσπάθεια μείωσης της βαρύτητας των συμπτωμάτων της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

Τι είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Είναι η παλινδρόμηση του (όξινου) περιεχομένου του στομάχου, στον οισοφάγο. Μπορεί εκ πρώτης να φαίνεται ακίνδυνη αλλά στην πραγματικότητα είναι μία από τις κυριότερες αιτίες νεοπλασιών του οισοφάγου.

Ο στόμαχος, διαθέτει ορισμένες «γραμμές άμυνας» έναντι των γαστρικών οξέων, οι οποίες όμως απουσιάζουν από τον οισοφάγο. Έτσι, η έκθεση του βλεννογόνου του οισοφάγου στα παλινδρομούντα γαστρικά οξέα, οδηγεί αρχικά σε εξαλλαγή του βλεννογόνου (οισοφάγος Barrett) και έπειτα εφόσον το ερέθισμα συνεχίζει να υφίσταται, σε νεοπλασία.

Διατροφική παρέμβαση με σκοπό την ύφεση των συμπτωμάτων

Οι βασικές αρχές της διατροφικής παρέμβασης που στοχεύει στην ύφεση των συμπτωμάτων της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης αναλύονται παρακάτω. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η αποτελεσματικότητα κάθε μίας εξ αυτών μπορεί να ποικίλει από άτομο σε άτομο. Για το λόγο αυτό, απαιτείται εξατομίκευση στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ασθενούς.

Όγκος γευμάτων. Ο μεγάλος όγκος γευμάτων οδηγεί σε γαστρική διάταση. Αυτή με τη σειρά της, ευνοεί την παλινδρόμηση καθώς κατά κανόνα συνυπάρχει δυσλειτουργία του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα που αδυνατεί να υπερκεράσει την αυξημένη ενδογαστρική πίεση. Συνεπώς, οι διαιτώμενοι θα πρέπει να φροντίζουν να καταναλώνουν μικρά και συχνά γεύματα.

Είδος γευμάτων. Τροφές με χαμηλότερο ιξώδες παλινδρομούν πιο εύκολα σε σχέση με αυτές που έχουν υψηλότερο ιξώδες. Με απλά λόγια, σούπες και υγρά παλινδρομούν πιο εύκολα σε σχέση με στερεές τροφές. Άρα οι ασθενείς θα πρέπει να περιορίσουν την κατανάλωση φαγητών σε μορφή σούπας και τις φορές που το κάνουν η καταναλισκόμενη ποσότητα θα πρέπει να είναι η μικρότερη δυνατή.

Οξύτητα τροφίμων. Τα όξινα τρόφιμα, συνεπικουρούν την ήδη αυξημένη οξύτητα του γαστρικού περιεχομένου λόγω των εκκρινόμενων οξέων. Δεν θα πρέπει να αποκλειστούν από την διατροφή, αλλά η κατανάλωσή τους θα πρέπει να περιοριστεί σημαντικά. Σε αυτή την κατηγορία τροφίμων και ποτών υπάγονται τα ανθρακούχα ροφήματα, τα εσπεριδοειδή φρούτα και οι χυμοί τους καθώς επίσης και η ντομάτα και τα προϊόντα της.

Περιεχόμενο γευμάτων σε λιπαρά. Το αυξημένο περιεχόμενο των γευμάτων σε λιπαρά φαίνεται να επιτείνει την παλινδρόμηση. Ο μηχανισμός που ενοχοποιείται για αυτό είναι η μείωση του τόνου του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα λόγω της αυξημένης περιεκτικότητας του γεύματος σε λιπαρή ύλη.

Τροποποιήσεις του τρόπου ζωής που βοηθούν τους ασθενείς

Αποφυγή στενών ρούχων και ζωνών. Τα στενά ρούχα και οι σφιχτές ζώνες αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση και κατ’ επέκταση και την ενδογαστρική. Έτσι, ευνοείται η παλινδρόμηση του γαστρικού περιεχομένου προς τον οισοφάγο.

Ελαφρά κλίση του κορμού κατά την νυχτερινή κατάκλιση. Πολλοί ασθενείς ανακουφίζονται από τα συμπτώματα της παλινδρόμησης όταν τοποθετούν ένα μαξιλάρι από το ύψος της μέσης μέχρι την κεφαλή που προσδίδει τον κορμό μία κλίση 30 μοιρών. Με αυτό τον τρόπο, λόγω της βαρύτητας, μειώνεται η παλινδρόμηση και υφίενται μερικώς τα συμπτώματα.

Αποφυγή έντονης δραστηριότητας μετά τα γεύματα. Η απαιτητική σωματική δραστηριότητα, συμπεριλαμβάνει και την σύσπαση των κοιλιακών μυών. Αυτή με τη σειρά της, αυξάνει την ενδοκοιλιακή και την ενδογαστρική πίεση. Η αυξημένη αυτή πίεση σε συνδυασμό με έναν πλήρες τροφής στόμαχο είναι πολύ πιθανό (εάν όχι βέβαιο) πως θα επιδεινώσει τα συμπτώματα της παλινδρόμησης.

Αποφυγή κατάκλισης μετά τα γεύματα. Μετά το γεύμα ο στόμαχος είναι πλήρης και η ενδογαστρική πίεση αυξημένη. Όσο ο ασθενής παραμένει σε όρθια ή καθιστή θέση (σε ορθή γωνία) η βαρύτητα έλκει το γαστρικό περιεχόμενο προς τα κάτω. Όταν όμως ο ασθενής κατακλιθεί η δύναμη της βαρύτητας αλλάζει κατεύθυνση και το περιεχόμενο του στομάχου παλινδρομεί ευκολότερα προς τον οισοφάγο. Συνεπώς, ο ασθενής θα πρέπει να παραμένει σε καθιστή θέση για 90’ μετά το γεύμα, δίνοντας χρόνο στην τροφή να προωθηθεί διαμέσου του πυλωρικού άντρου προς το λεπτό