Bασική αρχή της προληπτικής ιατρικής και του προσυμπτωματικού ελέγχου (screening) είναι ότι η πρωιμότερη διάγνωση μιας νεοπλασίας θα μειώσει τον κίνδυνο θανάτου από τη νόσο. Το τελευταίο διάστημα διαπιστώνεται απουσία συμφωνίας στη διεθνή επιστημονική κοινότητα σχετικά με τον ρόλο του PSA για screening.

Η ομάδα Έργου Προληπτικής Ιατρικής των ΗΠΑ (US Preventive Task Forces) εξέδωσε αναθεωρημένες οδηγίες για τη χρήση του PSA. Οι νέες οδηγίες θέτουν σαφή ηλικιακά όρια για τον πληθυσμό που μπορεί να υποβάλλεται σε προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο του προστάτη.

Η εξέταση πρέπει να προσφέρεται σε άνδρες ηλικίας 55-69 ετών κι αυτό διότι βρήκε μικρές ενδείξεις ωφέλειας σχετικά με τη θνησιμότητα από προστατικό καρκίνο, ενώ συγχρόνως προκαλούνται επιπρόσθετα και άλλα προβλήματα. Επίσης, για τους άνδρες που εντάσσονται σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, η συχνότητα της εξέτασης του PSA δεν θα πρέπει να είναι μικρότερη των δύο ετών.

Αυτή η οδηγία βαθμολογήθηκε ως «D», το οποίο σημαίνει πρακτικά πως «...υπάρχει μεγάλου βαθμού βεβαιότητα ότι η χρησιμοποίηση του PSA για Screening ρουτίνας δεν συνιστάται, εφόσον τα προβλήματα που προκαλούνται ξεπερνούν την πιθανή ωφέλεια που θα προκύψει».

Πολλοί ουρολόγοι, εξειδικευμένοι στον προστατικό καρκίνο, αντέδρασαν, διαφωνόντας ριζικά στη σύσταση της US Preventive Task Forces ότι δίνει λάθος μήνυμα.

Η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία (AUA) αντέδρασε αμέσως σε αυτά, προειδοποιώντας ότι η σύσταση περί μη χρησιμοποιήσεως του PSA «τελικά μπορεί να προκαλέσει περισσότερο κακό από καλό σε πολλούς άνδρες που βρίσκονται σε κίνδυνο».

 Επίσης, γνωρίζουμε ότι τα τελευταία χρόνια η ευρεία διάδοση του PSA μείωσε σταθερά τους θανάτους από καρκίνο του προστάτη και βρίσκοντας τον καρκίνο νωρίτερα, η θεραπεία είναι πιο εύκολη και η νόσος ιάσιμη.

Έχουν μειωθεί τα περιστατικά που πρωτοεμφανίζονται με προχωρημένο καρκίνο που αιμορραγούν ή έχουν απόφραξη του ουροποιητικού και χρειάζονται επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση ή παραμένουν με μόνιμους καθετήρες ή με πρώτη διάγνωση μεταστατικού καρκίνου στα οστά.

Βέβαια, η εξέταση πρέπει να προσφέρεται έπειτα από αναλυτική ενημέρωση για τα οφέλη και τα προβλήματα που προκύπτουν από τον προσυμπτωματικό έλεγχο.

Στις αναθεωρημένες οδηγίες αναγνωρίζεται σαφώς ότι οι άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Γι’ αυτό οι κατευθυντήριες οδηγίες βοηθούν ώστε να λαμβάνονται οι κατάλληλες αποφάσεις έπειτα από σωστή ενημέρωση.

Η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία τονίζει ότι «η χρησιμοποίηση του PSA test χρειάζεται να ερμηνεύεται μαζί με άλλα δεδομένα και, όταν ερμηνεύεται κατάλληλα, προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για την πιθανότητα ανευρέσεως ή όχι καρκίνου στον προστάτη».