Κοινωνικές πιέσεις για αδύνατο σώμα
Γράφει: ∆ρ Ίλια Ν. Θεοτοκά-Χρυσοστοµίδη, Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκοµείο
Πολλοί άνθρωποι επιδίδονται υστερικά πλέον στην απόκτηση του τέλειου σώµατος. Αυτό, όµως, συχνά δεν γίνεται χωρίς συνέπειες.
Εξαιτίας αυτού οι γυναίκες, κυρίως, µπορεί να αναπτύξουν δυσφορία για ασήµαντες σωµατικές ατέλειες και να βιώσουν έντονο άγχος, ντροπή, κατάθλιψη, ακόµα και να οδηγηθούν σε αποφυγή συγκεκριµένων συµπεριφορών (κολύµπι, σεξουαλικές σχέσεις κ.λπ.) και περιορισµό επικοινωνίας και κοινωνικών σχέσεων.
Οι ψυχολογικοί παράγοντες που συνδέονται µε τα φαινόµενα αυτά είναι οι εξής:
- Πολιτιστικές νόρµες (στίγµα που συνδέεται µε το παραπανίσιο βάρος και την παχυσαρκία).
- Κοινωνική πίεση (η κοινωνία σήµερα πιέζει για το τέλειο και εξιδανικεύει την τελειότητα).
- Οικογενειακές σχέσεις (εστίαση στο βάρος και στην εµφάνιση, δυσλειτουργικές σχέσεις, συγκρούσεις).
- Προσωπικότητα: Η προσδοκία του τέλειου παιδιού επηρεάζει τη διαµόρφωση της προσωπικότητας και κάνει το άτοµο άκαµπτο, αγχώδες, τελειοµανές, µε εµµονή σε µια ιδανική εικόνα και µε ένα συνεχές αίσθηµα ανικανοποίητου. Όλα αυτά µπορεί να οδηγήσουν σε κατάθλιψη, άγχος, σε µια έλλειψη ξεκάθαρης εικόνας της ταυτότητας του ατόµου και σε µια αρνητική άποψη για τον εαυτό.
- Κοινωνική ζωή (τάση για απόρριψη, διαφοροποίηση, δηµιουργία αρνητικών στερεοτύπων και ανικανότητα συµµετοχής σε δραστηριότητες ή
- µείωση της εµπλοκής σε ευχάριστες κοινωνικές δραστηριότητες).
- Επαγγελµατική ζωή (λιγότερες πιθανότητες επαγγελµατικής αποκατάστασης). Σε άµεση σύνδεση µε τα παραπάνω είναι και οι γνωστές πλέον διαταραχές διατροφής, όπως είναι η ανορεξία και η βουλιµία.
Ανορεξία
- Σοβαρές διαταραχές στη διατροφή- φόβος για απόκτηση βάρους.
- Κοινωνικοπολιτιστική καταγωγή.
- Μπορεί να συνυπάρχουν και άλλες ψυχολογικές διαταραχές.
Η ανορεξία είναι ψυχολογική διαταραχή, κατά την οποία το άτοµο λιµοκτονεί από παράλογο φόβο ότι θα παχύνει. Τρώει πολύ µικρή ποσότητα φαγητού και έχει λανθασµένη εικόνα τού σωµατικού εγώ. Παράλληλα, έχει έντονη εµµονή στη σωµατική άσκηση. Η ψυχογενής ανορεξία επιβαρύνει την καρδιά, το ανοσοποιητικό σύστηµα και το µεταβολισµό. Σε ηλικίες 15-20 ετών αφορά στο 1-5%.
Βουλιμία
- Υπερφαγία (απώλεια ελέγχου στο φαγητό): Οδηγεί σε χρήση καθαρτικών και πρόκληση εµετού.
- Λανθασµένη εικόνα για τον εαυτό, εµµονή στο τέλειο σώµα.
- Επιβαρύνει: νεφρά, στοµάχι, δόντια και προκαλεί αφυδάτωση.
- 16-19 ετών: 5-10%
Ας δούμε τι γίνεται στην εφηβεία
Οι έφηβοι µε λίγα παραπανίσια κιλά µπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες να εµφανίσουν κατάθλιψη σε σχέση µε τους εφήβους ή τις έφηβες της ηλικίας τους, φυσιολογικού σωµατικού βάρους, κι αυτό οφείλεται στον κοινωνικό στιγµατισµό και τα πειράγµατα (αντιµετωπίζουν µεγαλύτερη κοινωνική πίεση να είναι αδύνατες).
Θα πρέπει βέβαια να πούµε ότι όλα αυτά συχνά µπορεί να προέρχονται από µια αίσθηση χρόνιας πίεσης, από την ανάγκη αντιµετώπισης της χαµηλής αυτοπεποίθησης και από την επιθυµία του ατόµου να µεταθέσει την αντιµετώπιση των πραγµατικών του προβληµάτων σε άλλους τοµείς (σωµατική εµφάνιση).
Για να αντιµετωπιστούν αυτά τα προβλήµατα, κεντρική θέση έχει η ψυχοθεραπεία. Το άτοµο πρέπει να απευθυνθεί σε ψυχοθεραπευτή, να αναπτύξει µια σχέση εµπιστοσύνης, να αποδεχθεί τον εαυτό του, να αγαπήσει τον εαυτό του. Έτσι, το άτοµο θα νιώσει πιο δυνατό, πιο αυτόνοµο και µε µεγαλύτερη αυτοεκτίµηση, όπως επίσης και πιο έτοιµο στο να χειριστεί ό,τι το απασχολεί.
Οδηγίες στους γονείς
Θα πρέπει να υπολογίζουµε τα µεγέθη, πόσο συχνά, τι θα φάµε, να ενθαρρύνουµε τη φυσική άσκηση, να περιορίσουµε την τηλεόραση. Οι γονείς είναι πρότυπα προς ταύτιση µε την υγιή διατροφή που εκείνοι ακολουθούν. Επίσης, ο οικογενειακός γιατρός µπορεί να µιλήσει στο παιδί.
Υγιή σχολεία
Θα πρέπει να δίνονται βασικές πληροφορίες για τα τρόφιµα στο σχολείο, να υπάρχουν λιγότερες διαφηµίσεις και να τονίζεται η φυσική άσκηση. Επίσης, θα πρέπει να δίνεται ∆ΜΣ στους γονείς. Υποστήριξη προγραµµάτων µετά το σχολείο.
Κοινωνικές πιέσεις για αδύνατο σώμα
Οι οδηγίες πρέπει να είναι:
- Λίγες
- Δίκαιες
- Εύκολες να εφαρμοστούν
- Ενισχυτικές
- Να διατυπώνονται θετικά
Πώς θα αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα;
- Να τρώμε λιγότερο (εστίαση στην υγεία και όχι στο βάρος).
- Λήψη ρεαλιστικής ενεργειακής ποσότητας (λογικά, μέτριες ποσότητες, από όλη την γκάμα των φαγητών) και τακτικό ζύγισμα.
- Η μείωση των θερμίδων πρέπει να γίνει ήπια.
- Καλός ύπνος.
- Συστηματική άσκηση.
- Μακροπρόθεσμοι στόχοι.
- Να μπει η συμπεριφορά στο καθημερινό πρόγραμμα ρουτίνας.
- Τρικ παρακίνησης.
- Μικρές αλλαγές.
- Υποστήριξη οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος.
- Συνειδητοποίηση της συμπεριφοράς (γιατί τρώω, πότε, πού;).
- Έμφαση στη δύναμη της θέλησης.
- Αποφύγετε την κατηγορία ή την ενοχοποίηση.
- Μιλήστε ανοιχτά για συγκρούσεις στην οικογένεια.
Ίλια Ν. Θεοτοκά-Χρυσοστοµίδη
Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκοµείο
Ένθετο Υγεία (Ελεύθερος Τύπος)
Τελευταία άρθρα από τον/την .
- Το Nusinersen Εγκρίθηκε στην ΕΕ ως η Πρώτη Θεραπεία για τη Νωτιαία Μυϊκή Ατροφία (SMA)
- Παρουσίαση δεδομένων για τη μελέτη CheckMate -204 που αξιολογεί το συνδυασμό nivolumab και ipilimuma
- Γυναικολογία: Κολπική ατροφία, Πολυβιταμινούχα συμπληρώματα κατά την εγκυμοσύνη και τον Θηλασμό
- Πρωτοποριακή Συνδυαστική Θεραπεία για τον Καρκίνο του Εγκεφάλου (γλοίωμα βαθμού IV)
- Τροφές για σούπερ ενυδάτωση το καλοκαίρι
